François-Joseph Navezstraat

De François-Joseph Navezstraat ligt in het verlengde van de Gallaitstraat en verbindt het Paviljoenplein met de Lambermontlaan. Aan pare zijde beginnen de James Wattstraat en de Joseph Jacquetstraat er, terwijl de Stephensonstraat er uitmondt. Aan onpare zijde zijn het de d'Anethanstraat en de Capronnierstraat die erop uitmonden. Twee bruggen in De Navezstraat kruisen spoorlijnen: de lijn Brussel-Luxemburg en de vertakking van Luxemburg naar Mechelen. Vanaf nr. 60 ligt de pare zijde van de Navezstraat op grondgebied Brussel-Stad.

De straat volgt gedeeltelijk de wegbaan van de Groenstraat, die zich oorspronkelijk van de tweede Brusselse stadsomwalling tot het gehucht Helmet uitstrekte. Hoewel de Groenstraat haar naam en een onregelmatig tracé tussen de Sint-Lazaruslaan en het Liedtsplein heeft bewaard, werd haar tweede helft in de jaren 1860 en 1870 ingenomen door de Gallaitstraat en de Navezstraat.

Het tracé van de Navezstraat werd getekend in het kader van de aanleg van de omgeving van het station van Schaarbeek. Om het station met de zuidelijk gelegen wijken te verbinden, werd op 09.06 en 16.08.1873 een overeenkomst met de staat getekend betreffende de verlenging van de Gallaitstraat en de aanleg van de Navezstraat, de aanleg aan het einde van deze straat van een laan langs het station, de Monplaisirlaan, en de aanleg van een openbaar plein vóór het station. Het ontwerp werd goedgekeurd bij K.B. van 20.10.1874. De gemeente verbond zich ertoe de wegenwerken uit te voeren, terwijl de staat instond voor de vervanging door twee bruggen van de drie overwegen die de Groenstraat, de toekomstige Navezstraat, kruisten.


Daarnaast werd een overeenkomst getekend op 27.11.1874 tussen de gemeente en Philippe Joseph Allard, directeur van het Munthof, die terreinen bezat aan het begin van de nieuwe straat en die afstand deed van het gedeelte dat voor de aanleg ervan nodig was. De wegenwerken waren klaar in 1877. Krachtens een overeenkomst getekend tussen de gemeente en de staat op 02.05.1903, scheidde de Lambermontlaan van dan af de Navezstraat van de Monplaisirlaan.

In 1877 kreeg de weg de naam Navezstraat, genoemd naar de neoclassicistische schilder François-Joseph Navez (Charleroi, 1787 – Brussel, 1869). Pas bij besluit van het college van de stad Brussel van 06.05.1930 werd de voornaam van de schilder aan de straatnaam toegevoegd.

De Navezstraat vertoont een heterogene bebouwing bestaande uit huizen met ateliers achteraan en fabrieken gebouwd op de percelen langs de spoorlijn. De eerste woningen in de straat werden gebouwd tussen het Paviljoenplein en de eerste brug over de spoorweg, hoofdzakelijk in de jaren 1890 en 1900. Het gaat om doorgaans neoclassicistische, soms eclectische, huizen die vaak zijn gewijzigd. Vermelden we in de eerste stijl nr. 41 (1905), 43, een herenhuis uit 1904, of de gehelen gevormd door nr. 29, 31 en 33-37 (1903), 57 en 59 (1904), alsook 42 en 44 (1908), die met nr. 46 een bijzonder homogene huizenrij vormen. In eclectische stijl vermelden we nr. 39 (n.o.v. architect Camille Damman, 1902), herbekleed. Deze bebouwing wordt aangevuld met enkele gebouwen uit het interbellum, zoals nr. 60-64 (n.o.v. architect Jean Kiekens, 1927).

De straatdelen tussen en achter de spoorlijnen werden hoofdzakelijk tijdens de jaren 1920 tot de jaren 1950 bebouwd. Aan pare zijde bestaat de bebouwing uit fabrieken en bedrijfszetels, zoals de twee modernistische garages op nr. 86-88 en 102 (zie deze nummers). Aan onpare zijde bevinden zich, naast een aantal woningen, de voormalige autogarage Luxor op nr. 95-97 (n.o.v. architect L. Deltombe, 1925) en 99, 101 en 103-105 (n.o.v. architect L. Swijsen, 1931), een reizigershotel (1946) op nr. 167, en Gemeentelijke School nr. 14, geopend in 1916 (zie nr. 159). In de Navezstraat bevond zich voorheen het weeshuis Bon Pasteur, ook weeshuis Sint-Jozef genoemd. Het lag tussen de twee bruggen over de spoorweg aan pare zijde en werd na 1866 gebouwd; het werd vóór 1893 buiten gebruik gesteld en het verdween vóór 1904.