Onderzoek en redactie
1989-1994
Bekijk de weerhouden gebouwenVan Steenstraat naar Fontainasplein.
Aloude straat, eertijds deel uitmakend van de minstens tot de 11e eeuw opklimmende belangrijke westoostelijke handelsroute; ter hoogte van Olivetenhof over de Zenne op de vroegere Klein Eilandstraat aangesloten via de Overmolenpoort, horend tot de eerste stadsomwalling (11e-13e eeuw), gesloopt in 1574 en vervangen door de Bijstandsbrug naar de gelijknamige kerk aan de oostzijde van de straat (cf. infra).
Met de aanleg van de Zuidstraat werd in 1861-1862 een gedeelte van de Kolenmarkt, ten oosten van de Madrillegang, gesupprimeerd en de rooilijn verlegd (cf. nr. 19-23). Verderop, pleinvorming ingevolge de verbreding en verlegging van de rooilijn van Plattesteen na het doortrekken van de centrale lanen (1867-1871) en van de Verversstraat en de Lombardstraat (1908), (cf. nr. 35-39 nog op de oude rooilijn). Met de aanleg van het Fontainasplein (1867-1871) werd de Klein Eilandstraat vervangen door het huidige zuidelijk straatgedeelte van de Kolenmarkt.
Vrij lange straat met S-vormig tracé, op de oude rooilijn veelal met nog bewaarde smalle pandenindeling met diephuizen. In de scenografie vallen een aantal markante, min of meer aangepaste, top- en lijstgevels uit de 17e en/of 18e eeuw op. Enkele gevels werden in de loop van de 20e eeuw gerestaureerd, soms met restitutie van de geveltop of met pseudo-historisch uitzicht. Hiernaast overwicht van vnl. sobere lijstgevels in laat- of neoclassicistische stijl uit de eerste helft van de 19e eeuw en de jaren 1850-1860, drie bouwlagen veelal met mezzanino, twee tot vier traveeën breed, met rechthoekige vensters al of niet op doorgetrokken lekdrempels, vaak ook zichtbare verbouwingen van oudere kernen cf. nokrichting, muurankers of algemeen volume : b.v. nr. 5 (1843, voorheen halsgevel), 11 (ontpleisterd en gerestaureerd n.o.v. architect A. Mineur van 1930), 17, 19, 32, 44, 60 (1854, voorheen met in- en uitgezwenkte top), 71, 80, 81 (behouden rechter helft van voorheen, samen met nr. 83, vier traveeën brede neoclassicistische lijstgevel), 82 (1835, voorheen klokgevel), 84 (1843, voorheen hoekpand met klokgevel), 88. Nr. 68 met centraal risaliet en typische opschriften op gevel en pui onder meer “A la CLOCHE / FONDEE EN 1860 / E. VAN DEN HAUTE / in de klok; nr. 70 met nog fraaie houten winkelpui uit begin 20e eeuw en gedenkplaat “EN SOUVENIR DE / LOUIS BRIL / FUSILLE PAR LES ALLEMANDS AU / TIR NATIONAL / LE 11 FEVRIER 1916 / LIGUE NATIONAL DU SOUVENIR”. Het meest zuidelijke straatgedeelte wordt gekenmerkt door een eerder schaal vergrotende bebouwing, typerend voor de jaren 1870-1880. Voor de hoekpanden nr. 11 en 21-23 zie respectievelijk Olivetenhof nr. 8-10 en Zuidstraat nr. 50, 52.
BPA 30/10 Grote Markt en omgeving van 1960 (zie Beenhouwerstraat) voor het eerste straatgedeelte, tussen Steenstraat en Zuidstraat. Aan pare zijde afgezoomd door de gebouwen van de Politie, met monumentale gevelwand in pseudo-traditionele stijl n.o.v. architect Jacques Cuisinier van 1957, en met in nr. 30, vier traveeën brede Brandweerpost, aanvankelijk slechts met twee bouwlagen, ontworpen door architect Maurice Van Ysendijck in 1928-1929 - gelijktijdig met het achtergelegen rechthoekige ingeplante administratieve gebouwencomplex -, in 1957 verhoogd met vijf bouwlagen.
BPA 34/10 bij KB van 27/8/1982 voor het huizenblok tussen Lollepotstraat, Zuidstraat, Lombardstraat en Plattesteen met besteming van één- of meergezinswoningen en eventuele handelsfunctie. Nr. 27 tot 33 en 34 tot 42 werden in 1982- 1985 gesloopt en i.o.v. Stad Brussel wederopgebouwd naar grosso modo oorspronkelijk patroon (nr. 34-42 n.o.v. architect R. De Gernier).
Bronnen
Archieven
SAB/OW15687 (1843), 59455 (1930), 15716 (1854), 25725 (1835), 15718 (1843), 71935 (1928- 1929 en 1957), 76509 (1957); NPP, Y 4.
Websites
BALat KIK-IRPA