Typologie(ën)
beeldhouwwerk en herdenkingsmonument
kliniek/hospitaal/ziekenhuis
kliniek/hospitaal/ziekenhuis
Ontwerper(s)
Julien DILLENS – beeldhouwer – 1923
Gustave DILLENS – beeldhouwer – 1923
Jules LAGAE – beeldhouwer – 1923
Victor HORTA – architect – 1923
Juridisch statuut
Ingeschreven in de wettelijke inventaris op 19 augustus 2024
Inventaris(sen)
- Urgentie-inventaris van het bouwkundig erfgoed van de Brusselse agglomeratie (Sint-Lukasarchief 1979)
- Actualisatie van de Urgentie-Inventaris (Sint-Lukasarchief - 1993-1994)
- Actualisatie van het inventarisatieproject van het Bouwkundig Erfgoed (DMS-DML - 1995-1998)
- Permanente actualisatie van de inventaris van het Bouwkundig Erfgoed (DPC-DCE)
- Inventaris van koloniale sporen (DPC-DCE 2024-2025)
- Het monumentale erfgoed van België. Brussel Uitbreding Noord (Apeb - 2016-2018)
- Het monumentale erfgoed van België. Laken (Archistory - 2016-2019)
Dit (deze) goed(eren) bezit(ten) de volgende waarde(n)
- Artistiek Het ontwerp van een onroerend goed (gebouw) door een gerenommeerde kunstenaar (architect) kan maar zeer zelden als criterium worden beschouwd. Om het belang van de selectie van dit onroerend goed te beoordelen, en de plaats dat het inneemt in het oeuvre van een kunstenaar (architect), is dit een criterium dat moet worden afgewogen met de architectonische kwaliteit (compositie en interne structuur), de uitvoering (materialen, technische beheersing), de plaats in de architectuurgeschiedenis dewelke een getuigenis zijn van een fase of aspect van landschapsarchitectuur of de bouwkunst in het verleden. Zodoende gelden koppelingen naar volgende criteria: zeldzaamheid (typologie, stijl, materiaalgebruik, bronnen), representativiteit (idem) en integriteit (idem + kwaliteit van uitvoering).
- Esthetisch Het onroerend goed heeft een esthetische waarde als het de waarnemer zintuigelijk prikkelt op een positieve manier (‘ervaring van schoonheid). Historisch gezien werd deze waarde aangewend om waardevolle natuurlijke of semi-natuurlijke gebieden aan te duiden, maar het kan ook gelden voor grote gehelen van gebouwen in een stedelijk gebied, met of zonder natuurlijke elementen, of monumenten die het stadslandschap markeren. Automatisch dringt een afweging met andere waarden zich op, de artistieke in de eerste plaats, maar ook de landschappelijke (integratie van het werk in het stedelijk landschap, oriëntatiepunten in de stad) en stedenbouwkundige waarde (spontane of rationele stedelijke gehelen), en dienen koppelingen naar selectiecriteria worden gemaakt: representativiteit, ensemblewaarde en contextuele waarde. Criteria die met andere (met name artistieke) criteria moeten worden gecombineerd.
- Historisch Het onroerend goed heeft een historische waarde als het getuigt van een bijzondere periode in de geschiedenis van de streek of de gemeente, of als bijzonder belangrijke ouderdom en zeldzame ontwikkeling voor een periode (bv. tuinstad die representatief is voor een bouwwijze die werd toegepast in het kader van de grote bouwcampagnes na de Tweede Wereldoorlog; dorpskernen die de eerste gegroepeerde bouwwerken van de gemeenten van de tweede ring illustreren; Hallepoort als overblijfsel van de tweede omwalling; enz.), of als getuigenis van een bepaalde stedelijke (en/of landschappelijke) ontwikkeling van de stad (bv. gebouwen aan de centrale boulevards of in de Leopoldswijk), of wanneer het een band vertoont met een belangrijke historische figuur - met inbegrip van persoonlijke huizen van architecten en kunstenaarsateliers (b.v. het geboortehuis van Constantin Meunier, het huis van Magritte), of in verband kan worden gebracht met een belangrijke historische gebeurtenis (b.v. huizen van de wederopbouw na het bombardement van 1695, Congreskolom), of een typologische representativiteit vertoont die kenmerkend is voor een commerciële of culturele beroepsactiviteit (bv. kerken, bioscopen, industriële architectuur, apotheken).
- Sociaal Moeilijk te onderscheiden van de volkskundige waarde en over het algemeen onvoldoende om een selectie op zichzelf te rechtvaardigen. - plaats van herinnering van een gemeenschap, van een sociale groep (bijvoorbeeld: potale in Sainte-Agathe, het kerkplein in Berhem-Sainte-Agathe, Vieux Tilleuls de Boendael in Elsene) - een plaats met volkssymboliek (b.v. Café La Fleur en Papier Doré in de Alexiensstraat) - een plaats waar een wijk gegroepeerd of gestructureerd is (bv. de Fer à Cheval-gebouwen in de Floréal-woonwijk).
- Stedenbouwkundig Sommige bouwkundige goederen spelen, meer dan andere bouwkundige goederen, een prominente rol in de planmatige inrichting van de bebouwde ruimte in het verleden. Meestal determineren zijn andere stedenbouwkundige (plan)vormen zodat er zich een wisselwerking voortdoet tussen bebouwde en niet-bebouwde (of open) ruimte. Die inrichting omvat ook de samenhang tussen verschillende schaalniveaus. Een onroerend goed heeft stedenbouwkundige waarde wanneer het hierin een rol speelt, bijvoorbeeld hoekgebouwen, coherente pleinen of (straatwanden), deskundig ingeplante torens (hoogbouw) en hun relatie tot hun onmiddellijke kwaliteitsvolle omgeving die coherent kan zijn, maar ook contrastrijk, maar ook relicten van stedenbouwkundige concepten en hoe deze architecturaal (en typologisch) zijn of werden ingevuld, zoals bijvoorbeeld de nog bewaarde eclectische stadspaleizen en/of herenhuizen in de Leopoldswijk.
Onderzoek en redactie
2018
id
Urban : 38546
Beschrijving
Dit monument in wit marmer, dat bij de inhuldiging van
het Brugmannziekenhuis in 1923 in het midden van het halfronde plantsoen voor
de hoofdingang werd opgesteld, is een postuum eerbetoon aan de weldoener en
oprichter van de instelling, Georges Brugmann (Verviers, 1829 – Brussel, 1900).
G. Brugmann werd rijk door te investeren in de Belgische spoorwegen en de Brusselse tramnetwerken. Hij was een van de eerste enthousiaste financiële ondersteuners van het koloniale project van Leopold II. Als investeerder in de Association Internationale Africaine en lid van het Comité d'Étude du Haut-Congo, richtte hij tal van handelsmaatschappijen op die actief waren in Congo, vooral in de handel van ivoor en rubber. De bekendste daarvan is de Société anonyme belge pour le commerce du Haut-Congo (SAB), waarvan de wreedheid van de agenten tegenover de Congolese bevolking de inspiratie vormde voor het beroemde boek Heart of Darkness (1899) van Joseph Conrad. In 1893 werd een stoomboot van de SAB de Brugmann genoemd.
Georges Brugmann was daarnaast consul voor Groot-Brittannië, Zweden en Noorwegen en lid van het Consistorium van de Protestantse Kerk van Brussel. Hij bevorderde de stedelijke ontwikkeling van de wijk rond het G. Brugmannplein, de Winston Churchill-, Brugmann- en Messidorlanen, evenals de bouw van de wijken Ma Campagne en Globe langs de Alsembergsesteenweg.
Het borstbeeld staat op een hoog voetstuk en wordt omringd door de allegorieën van het Lijden en van de Erkenning, een beeldengroep van Julien Dillens die door Gustave Dillens en Jules Lagae werd afgewerkt. De grote rechthoekige en afgeschuinde hardstenen plaat die als sokkel voor het geheel dient, is het werk van Victor Horta.
G. Brugmann werd rijk door te investeren in de Belgische spoorwegen en de Brusselse tramnetwerken. Hij was een van de eerste enthousiaste financiële ondersteuners van het koloniale project van Leopold II. Als investeerder in de Association Internationale Africaine en lid van het Comité d'Étude du Haut-Congo, richtte hij tal van handelsmaatschappijen op die actief waren in Congo, vooral in de handel van ivoor en rubber. De bekendste daarvan is de Société anonyme belge pour le commerce du Haut-Congo (SAB), waarvan de wreedheid van de agenten tegenover de Congolese bevolking de inspiratie vormde voor het beroemde boek Heart of Darkness (1899) van Joseph Conrad. In 1893 werd een stoomboot van de SAB de Brugmann genoemd.
Georges Brugmann was daarnaast consul voor Groot-Brittannië, Zweden en Noorwegen en lid van het Consistorium van de Protestantse Kerk van Brussel. Hij bevorderde de stedelijke ontwikkeling van de wijk rond het G. Brugmannplein, de Winston Churchill-, Brugmann- en Messidorlanen, evenals de bouw van de wijken Ma Campagne en Globe langs de Alsembergsesteenweg.
Het borstbeeld staat op een hoog voetstuk en wordt omringd door de allegorieën van het Lijden en van de Erkenning, een beeldengroep van Julien Dillens die door Gustave Dillens en Jules Lagae werd afgewerkt. De grote rechthoekige en afgeschuinde hardstenen plaat die als sokkel voor het geheel dient, is het werk van Victor Horta.
Bronnen
Publicaties en studies
Hôpital Brugmann. Compte-Rendu de la Cérémonie d’Inauguration, Raad der Godshuizen en Hulpen van Brussel, Brussel, 1924.
BUELENS, F., Congo 1885-1960. Een financieel-economische geschiedenis, Berchem, EPO, 2007, passim.
Opmerkelijke bomen in de nabijheid
