Onderzoek en redactie
2019
Bekijk de weerhouden gebouwenOp het rechthoekige Raadsplein komen verscheidene verkeerswegen uit: de Van Lintstraat en de Raphaëlstraat in de noordwestelijke hoek, de Kliniekstraat in de noordoostelijke hoek, de Rossinistraat in de zuidoostelijke hoek en de Georges Moreaustraat in de zuidwestelijke hoek. De de Fiennesstraat mondt uit in het midden van het oostelijke deel van het plein, dat ze met het Baraplein verbindt.
Het plein maakt deel uit van de nieuwe residentiële wijk die wegeninspecteur Victor Besme voor Kuregem had uitgewerkt en waarvan het plan door de gemeenteraad werd goedgekeurd tijdens de zitting van 09.11.1863. Deze zone, gelegen tussen de Bergensesteenweg in het noordwesten, de (nog aan te leggen) Onderwijsstraat in het zuidwesten en het nieuwe Zuidstation in het zuidoosten, werd het voorwerp van een definitief ontwerp dat Besme in december 1871 en januari 1872 opstelde en dat door de gemeenteraad werd goedgekeurd tijdens de zitting van 21.03.1872 en dan bij K.B. van 01.05.1872. De uitvoering van dit geometrisch plan, waarin de de Fiennesstraat en het Raadsplein centraal stonden, werd toevertrouwd aan het Vastgoedbedrijf van Kuregem, een vereniging van eigenaars van toekomstige bouwpercelen die beloofde de aanleg, de riolering en de bestrating binnen een termijn van vijf jaar uit te voeren.
Het plein, gelegen aan het uiteinde van de de Fiennesstraat – de centrale as van de compositie – vormde het brandpunt vanwaar verscheidene straten vertrokken. Volgens het definitieve plan van Besme begon de toekomstige Van Lintstraat in het midden van het westelijke deel van het plein en diagonaal aansluiten op het kruispunt van de Bergensesteenweg en de Onderwijsstraat. Maar om de verstedelijking van de wijk te versnellen, schonk het vastgoedbedrijf de gemeente gratis een terrein van 1.000 vierkante meter aan de westelijke zijde van het plein voor de bouw van een nieuwe gemeentehuis (zie nr. 1). Bijgevolg werd de toekomstige Van Lintstraat lichtjes noordwaarts opgeschoven en begon ze in de noordoostelijke hoek van het plein. Het plein kreeg zijn naam tijdens de gemeenteraadszitting van 30.03.1874.
Toen het gemeentehuis in 1879 werd ingehuldigd, waren amper drie gebouwen aan het plein ontworpen, waarvan twee met een herberg op de benedenverdieping: een huis in eclectische stijl (1877) op de hoek met de Van Lintstraat, dat bij het gemeentehuis werd gevoegd (zie nr. 1), en een groot neoclassicistisch gebouw (1879) met achterliggend bierdepot (nr. 4). De rest van het plein werd tussen het midden van de jaren 1880 en begin jaren 1900 geleidelijk bebouwd met huizen in neoclassicistische of eclectische stijl. De meeste hoekgebouwen waren al onmiddellijk voorzien van een commerciële benedenverdieping. Vermelden we, in het zuidelijke deel, een fraaie afwisseling van bakstenen gevels en in het wit afgewerkte gevels (bepleisterd, witte baksteen of steen) en, op de hoeken met de de Fiennesstraat, analoge opbrengstgebouwen, vroeger allebei bepleisterd (zie nr. 7a en 8-9).
Het plein bleef een uitgestrekte geplaveide vlakte tot in 1957, het jaar waarin twee plantsoenen werden aangelegd: een grote driehoek die de zuidwestelijke helft van het plein innam, en een kleiner plantsoen in het noordoosten, van elkaar gescheiden door een diagonale rijweg tussen de de Fiennesstraat en de Van Lintstraat. Na 2004 werden deze plantsoenen vervangen door twee voetgangerszones met bomen, betonnen banken en een centrale fontein.
Bronnen
Archieven
GAA/DS Registre des rues [Stratenregister].
GAA/DS 4: 1798 (11.09.1879).
SAB/Fonds des rues 3-5, 1874.
Publicaties en studies
JACOBS, M., Anderlecht. Au passé et au présent, Het Streekboek, 1999, pp. 72-73.
VAN AUDENHOVE, J., Anderlecht au fil des siècles, Anderlechtensia-C.A.F.H.A, 1996, pp. 193-194.
VAN AUDENHOVE, J., Les rues d’Anderlecht, Herdenking van de twintigste verjaardag van de stichting Anderlechtensia, C.A.F.H.A, 1995, pp. 80-81.
VAN DEN BERGHE, G., Anderlecht door de eeuwen heen, Geschied- en Oudheidkundige kring van Westbrabant, Brussel, 1938, pp. 206-207.
Kaarten / plannen
BESME, V., Plan d’ensemble du Quartier de Cureghem, 01.12.1871 en 30.01.1872.
Société immobilière de Cureghem. Plan de lotissement des terrains à vendre avec facilités de payement, ca. 1872.