Onderzoek en redactie

1997-2004

 

Bekijk de weerhouden gebouwen
Plein met trapezoïdaal grondplan op hellend terrein, gelegen op de loodrechte as van de Zuidwijk gevormd door de Paul Dejaerlaan en de Jef Lambeauxlaan, aan de noordzijde begrensd door de Adolphe Demeurlaan, aan de zuidzijde door de Savoiestraat. Aangelegd volgens rooilijnenplan van 27.03.1892.

Oorspronkelijk Zuidplein. Huidige benaming naar Maurice Van Meenen, burgemeester van Sint Gillis (1893-1896 en 1900-1909).

Bebouwd tussen 1895 en de vooravond van W.O. I. Meeste gevels in uitbundig eclecticisme, soms met art-nouveau-elementen; die van na 1910 in Beaux-Artsstijl. Het plein wordt centraal ingenomen door het stadhuis (1901-1904), n.o.v. arch. Albert Dumont en Auguste Hebbelinck.

Hoofdzakelijk opbrengsthuizen en enkele individuele woningen. In overeenstemming met imposante gemeentehuis, bebouwing hoger dan die van aanpalende straten. Zeven gebouwen, n.o.v. arch. Paul Ernotte, bepalen deels het straatbeeld.

Maurice Van Meenenplein (Foto verzameling A. van Bellingen, ca 1904).
Maurice Van Meenenplein (Foto verzameling A. van Bellingen, ca 1904).

Hoewel het geheel vrij coherent is, werden enkele oorspronkelijke gebouwen vervangen door recentere. Dat geldt voor nr. 1-3a, op de hoek met de Adolphe Demeurlaan. Dit gebouw met modernistische inslag (arch. Louis Bouillon, 1961) vervangt een gebouw in eclectische stijl van 1895 met café op benedenverdieping. Naast architecturale kwaliteiten bezat het een niet te verwaarlozen stedenbouwkundige kwaliteit. De hoektravee werd bekroond met een bolvormige koepel die waarschijnlijk de iets later opgetrokken gebouwen op de hoeken van Adolphe Demeurlaan en Paul Dejaerlaan (nr. 35 en 39) heeft beïnvloed.

Op nr. 8 huis n.o.v. arch. J. Coppieters van 1903, in 1961 vervangen (arch. L. en R. Bonne). Nr. 21-25 in 1955 (arch. Hendrik Coppejans) opgetrokken op braakliggend terrein; het betreft een groot appartementsgebouw genaamd “Le Balmoral”, met invloeden van de architectuur uit de jaren 1930.

Bronnen

Archieven
GASG/DS 1-3a : 271 (1895), 102 (1961) ; 8 : 229 (1903), 41 (1961) ; 21-25 : 170 (1955).
Verzameling postkaarten Dexia Bank.

Publicaties en studies
DEMETER, S., GOOSSENS, O., JACQMIN, Y., et al., Architectuur in Sint-Gillis, Dienst Monumenten en landschappen van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, Brussel, 1999, pp. 7-16.
BLONDIAU, G., SOBIESKI, Ch. (o.l.v.), Stedelijke en architecturale gehelen in Sint-Gillis, Dienst monumenten en landschappen van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest - Gemeente Sint-Gillis, 1999, pp. 16-20.

Saint-Gilles Ensembles urbanistiques et architecturaux remarquables, ERU asbl, Brussel, 1988, pp. 71-72, 86-87, 105, 106, 110-111, 112-113.

Inventaire visuel de l'architecture industrielle à Bruxelles. Saint-Gilles, AAM, Bruxelles, 1980-82, fiche 74.

KEMPENEERS, J., Histoire d'Obbrussel-Saint-Gilles, Brussel, 1962, pp. 135-143.

Maurice Paul François Marie Van Meenen, Bourgmestre, in memoriam, Commune de Saint-Gilles-lez-Bruxelles, 1909.

MOMMENS, G., Les Transformations et Embellissements de Saint-Gilles-lez-Bruxelles, 1885-1905, Brussel, 1905, pp. 17-23.

VANDEWATTYNE, C. (o.l.v.), Sint-Gillis : van de Hallepoort tot de gevangenis, Dienst Monumenten en Landschappen van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, Brussel, 1997 (Brussel, stad van kunst en geschiedenis ; 21), pp. 21-25.