Onderzoek en redactie

2009-2011

 

Bekijk de weerhouden gebouwenSterk hellende straat van de Malibranstraat naar de Graystraat. Wordt doorkruist door de Kerckxstraat. Ze ligt in het verlengde van de Sans-Soucistraat en loopt zelf door in de Spiraalbuisstraat. De Clementinestraat begint hier.

De Maria-Hendrikastraat maakt deel uit van het Plan d'ensemble des voies à ouvrir entre la chaussée d'Ixelles, la chaussée de Wavre, le chemin de fer de Luxembourg et la rue Gray goedgekeurd bij K.B. van 20.02.1861.

Ze is genoemd naar Maria-Hendrika, aartshertogin van Oostenrijk, die de tweede koningin van België werd toen ze op 22.08.1853 huwde met Leopold II. Ze overleed in 1902 in Spa.

De straat werd tussen 1870 en 1913 bebouwd. Vóór 1900 waren dat overwegend bescheiden huizen in eclectische stijl met asymmetrische compositie en met twee bouwlagen. Deze huizen werden vaak verbouwd (toevoeging van bouwlaag, vervanging van bekleding, schrijnwerk en ijzerwerk, enz.). Ook de oudste huizen met een groter volume werden grondig verbouwd (aan onpare kant de nr. 1 en 25). Daaronder nr. 25, het huis en atelier van pianoklavierbouwer Singelée van 1876. Aan het andere uiteinde van de straat werden vooral bescheiden arbeiderswoningen gebouwd, zoals op de nr. 82 tot 96 (1892-1893) en dit met de hulp van het Comité de patronage [Comité van aanbeveling] van Etterbeek, Elsene, Sint-Joost-ten-Node en Schaarbeek. Deze comités weren opgericht in het kader van de wet van 1889 over arbeidershuisvesting. Deze wet moest tegemoet komen aan de noden op dit vlak in de verschillende gemeenten. De comités de patronage leverden een ‘arbeiderscertificaat' af aan de kandidaten die een woning wilden kopen en daarmee een goedkope lening konden afsluiten bij de Algemene Spaar en Lijfrentekas. Dit certificaat gold eveneens als garantie bij de gemeente.
Ook uit de talrijke ateliers op de achterkant van de percelen zoals op nr. 52, 78 en 83, blijkt dat hier veel arbeiders woonden.

Na 1900 werden de nog schaarse resterende braakliggende gronden bebouwd met opbrengsthuizen in eclectische stijl zoals het nr. 69 van 1912 en het nr. 73 van 1913 (zie dit nummer).

Bronnen

Archieven
GAE/OW Historique des rues (1925).
GAE/OW 224, 306.
GAE/DS 25: 224-25; 82: 224-82; 84: 224-84; 94: 224-94.

Publicaties en studies
GONTHIER, A., Histoire d'Ixelles, Le Folklore Brabançon, Impr. De Smedt, Brussel, 1960, p.216.
Inventaire visuel de l'architecture industrielle à Bruxelles-Ixelles, AAM, Brussel, 1980-1982, fiches nos2, 82 et 109.
Ixelles, Ensembles urbanistiques et architecturaux remarquables, ERU, Brussel, 1990, pp.93-98.
LE ROY, P., Monographie de la commune d'Ixelles, Imprimerie Générale, Brussel, 1885, pp.260-263.

Tijdschriften
HAINAUT, M., ‘Une rue d'Ixelles porte leur nom', Mémoire d'Ixelles, 29, 1988, p.23.