de Stassartstraat

 

Bekijk de weerhouden gebouwenVan Elsense Steenweg naar Stefaniaplein. Sluit, ongeveer in midden, links aan bij Keienveldstraat en rechts bij Ridderstraat. Kruist verder Lakenweverstraat en sluit tenslotte verder rechts aan bij Kapitein Crespelstraat.

Lange slingerende en dalende eeuwenoude weg. Verbond huidige Naamse Poort met toenmalige Lange Haeg weg. Komt voor op kaart van Ferraris (1777). Deel tussen Elsense Steenweg en Keienveldstraat staat reeds op kaart van Deventer (1550-1554). Naar verluidt eerst rue de la Bergère genoemd (Historique des rues), later chemin de la Bergerie (kaart van Bouge, 1823). Rond midden van negentiende eeuw heette eerste gedeelte tot aan Keienveldstraat rue de Tir en laatste straatdeel sinds 1856 rue de Stassart (Popp-kaart, 1858). Laatste naam vanaf ca. 1870 gebruikt voor volledige straat.

Begin van de de Stassartstraat werd nog lange tijd ontsierd door ‘un affreux monticule, la butte de la porte de Namur'. Dit oude bastion du Roy maakte deel uit van de zes- en zeventiende-eeuwse vestingwerken rond Brussel en werd pas in 1863 gesloopt en genivelleerd (K.B. van 21.02.1863). Andere (lichte) wijzigingen aan het begin van de straat werden uitgevoerd volgens K.B. van 27.08.1861, 4.10.1865 en 30.08.1871.

Genoemd naar Goswin baron de Stassart (Mechelen, 1780 - Brussel, 1854) Belgisch liberaal politicus, ambtenaar, diplomaat en dichter. Lag mede aan basis Belgische onafhankelijkheid. Was tevens eerste voorzitter van Senaat en gouverneur van twee provincies. Was ook prominent vrijmetselaar en eerste grootmeester van Grootoosten van België.


Oudste bebouwing concentreerde zich aan begin van de straat, in nabijheid van Elsense Steenweg en Guldenvlieslaan. Een vroeg negentiende eeuws erf met empirewoning op nr. 40-46-48 (zie dit nr.) vormt daar nog een getuige van.
Evenredig met ontplooiing van Guldenvlieslaan zal de bebouwing van de onpare straatzijde zich ontwikkelen tot achter- of bijhuizen van de huizen in de laan. Hetzelfde geldt, zij het in minder mate, voor de pare zijde waar percelen eveneens worden opgenomen binnen deze van de Elsense Steenweg. Door de nabijheid van beide winkelassen, de ermee gepaard gaande moderniseringsgolven en de opvallende aaneenschakeling van moderne gebouwen van onder andere de Guldenvliesgalerij (i.o.v. Fernand Gillion en n.o.v. arch. Pierre Pirenne, 1972-1979), is dit eerste straatdeel zwaar gehavend.
Op nr. 18 staat de eerste Anglicaanse Kerk van België (zie dit nr.), terwijl op nr. 34, in de voormalige gebouwen van L'Union Coloniale Belge, journalist Theo Fleishman het eerste 'gesproken dagblad' bracht op 1 november 1926 (zie nr.34).
Het eerste straatgedeelte eindigt aan de Keienveldstraat met twee opmerkelijke hoekoplossingen. Zo vormen de Stassartstraat nr. 64 en Keienveldstraat nr. 2 een fraai eclectisch geheel met neo-Vlaamse renaissance elementen en een beeldbepalende arkel (zie Keienveldstraat nr. 2), terwijl in Keienveldstraat nr. 1-3 - de Stassartstraat nr. 66-68, vroeger het schitterende Hôtel des Chevaliers was ondergebracht. De oorspronkelijk twee neoclassicistische panden (arch. E. Watelet, 1898) werden tussen 1927 en 1931 stelselmatig aangepast tot een art-decoparel (arch. François Van Stichel). Helaas degradeerde het hotel later tot haar huidige vorm.


Onder invloed van de nieuwe Louizawijk, kende het tweede straatdeel een snelle bebouwingsgolf vanaf de jaren 1860. Ze bestaat in hoofdzaak uit een aaneenschakeling van eerder sobere neoclassicistische (opbrengst)huizen (zie nr 78, 80 en de aaneenschakeling van nr. 61 tot 79) met hier en daar eerder eclectische voorbeelden (zie nr. 67). Verder in straat opeenvolging van dito burgerwoningen met symmetrische compositie (zie nr. 85-87 tot 107). Aan eind van de straat eerder rijkere bebouwing aansluitend op oorspronkelijke bebouwing van Louizalaan en Stefaniaplein, met neoclassicistische burger- en herenwoningen (zie nr. 117 tot 125 en nr. 131). Pare zijde is minder homogeen bewaard gebleven, onder andere door talrijke verbouwingen, onder andere op eind van de straat, verbouwing van menig benedenverdieping tot winkel.