Onderzoek en redactie
Bekijk de weerhouden gebouwenDe Linthoutstraat is een lange straat die het Jamblinne de Meuxplein verbindt met de rotonde gevormd door de Stafhouder Braffortstraat, de Tongerenstraat, de Gérardstraat en de Charles Degrouxstraat. Het stuk gelegen op het grondgebied Schaarbeek loopt van het begin van de straat tot aan de Olmstraat aan pare zijde en tot aan de Vergotestraat aan onpare zijde. De Théodore Rooseveltstraat en de Victor Lefèvrestraat monden erop uit, de Generaal Gratrystraat en de Frédéric Pelletierstraat beginnen er. Enkel de vier laatste straatgedeelten aan onpare zijde, vanaf de Vergotestraat, liggen op grondgebied Sint-Lambrechts-Woluwe. De Albert Jonnartlaan, de Kruisdagenlaan en de Georges Henrilaan monden erop uit.
De straat volgt het tracé van een oude weg die langs de westelijke rand van het bos van Linthout liep. Dat verklaart haar naam, die werd vastgelegd tijdens de gemeenteraadszitting van Schaarbeek van 28.12.1864. Het eerste straatgedeelte, dat op deze gemeente gelegen is, werd met twaalf meter verbreed bij K.B. van 30.12.1865. Pas in 1896 werd het rooilijnplan met betrekking tot haar verlenging opgemaakt.
In 1901 werd een overeenkomst gesloten tussen de gemeente Sint-Lambrechts-Woluwe en een belangrijk aangeland eigenaar, Georges Damiens, voor de bouw en de verbreding van de Linthoutstraat langs zijn eigendom, dat het hele uiteinde van het huizenblok omvatte tussen de Vergotestraat en de huidige Albert Jonnartlaan. Pas na het overlijden van Damiens in 1932 werd zijn terrein door zijn erfgenamen verkaveld.
Op het grondgebied Schaarbeek lagen er in de jaren 1870 slechts enkele eigendommen langs de straat, in het gedeelte tussen de Roodebeeklaan en de Vergotestraat. Daaronder het huis van Auguste Vergote, gouverneur van Brabant tussen 1885 en 1906, gebouwd in de jaren 1860 in de as van de toekomstige Olmstraat en gesloopt in de jaren 1950-1960. Een villa van vóór 1894 staat nog op de hoek met de Vergotestraat (zie nr. 93).
Het Schaarbeekse gedeelte van de straat werd vooral in de jaren 1890 en tijdens het eerste decennium van de 20e eeuw bebouwd, met huizen in eclectische stijl zoals nr. 2 tot 16 (zie deze nummers), die samen met nr. 18 (n.o.v. architect H. Declerck, 1911) een bijzonder homogene huizenrij vormen. Vermelden we eveneens het ensemble gevormd door nr. 40 en 42 (aannemer Léon Manne, 1904-1905).
Het eerste straatgedeelte, aan de onpare zijde, wordt grotendeels ingenomen door de gebouwen van de Brusselse Intercommunale voor Waterdistributie, nu Vivaqua (nr. 25 tot 41). In 1895 vestigde ze er haar reservoir en diverse technische lokalen. De gebouwen werden vernield tijdens de Tweede Wereldoorlog en wederopgebouwd tussen 1946 en 1950; het complex werd in de jaren 1950 en 1970 verder uitgebreid, op de plaats van oude woningen.
In het huizenblok gelegen tussen de Generaal Gratrystraat en de Frédéric Pelletierstraat werd vanaf 1897 de fabriek van Frédérick Pelletier gevestigd, gespecialiseerd in de fabricage van hoogwaardig schrijfpaper (zie Frédéric Pelletierstraat nr. 8a-8b). De gebouwen gelegen in de Linthoutstraat – het huis van de werkgever en de bijgebouwen, een doorgang onder een glazen koepel en een industrieel gebouw uit 1916 aan de straatkant (de vroegere nr. 63, 65 en 67) – werden tussen 1985 en 1994 gesloopt en vervangen door een bejaardenhuis.
Pas in de jaren 1950 en 1960 werd het eerste gedeelte van het stuk tussen de Frédéric Pelletierstraat en de Vergotestraat bebouwd, met appartementsgebouwen zoals nr. 85 (zie dit nummer), die oudere eigendommen vervingen.
Aan pare zijde werd het gedeelte tussen het Jamblinne de Meuxplein en de Théodore Rooseveltstraat gedeeltelijk ingenomen door gebouwen van het Institut de la Vierge Fidèle, gelegen aan de straatkant of binnen het huizenblok; sommige werden gebouwd voor de school, andere kregen een nieuwe bestemming (zie nr. 20-30-32, 34-36-40, 50).
Op grondgebied Sint-Lambrechts-Woluwe werd het huizenblok waarin zich vroeger het eigendom Damiens bevond, tussen de Vergotestraat en de Albert Jonnartlaan, bebouwd tussen 1932 en de jaren 1960, hoofdzakelijk met kleine appartementsgebouwen zoals nr. 99 (zie dit nummer). De daaropvolgende straatgedeelten werden volledig vóór de Eerste Wereldoorlog bebouwd, met huizen in overwegend eclectische stijl. Ze worden gekenmerkt door twee ensembles ontworpen begin 20e eeuw, het ene met invloeden van de art nouveau op nr. 121 tot 127, die doorlopen tot in de Albert Jonnartlaan (zie nr. 123), het andere op nr. 139 tot 151 (zie deze nummers).
Bronnen
Archieven
GAS/DS 18: 173-18-20; 40, 42: 173-28, 173-30; 25 tot 41: 173-25-41.
GAS/OW Infrastructuur 173.
Huis der Kunsten van Schaarbeek/lokaal fonds.
Registre aux délibérations du Conseil communal, Gemeentelijk Museum van Sint-Lambrechts-Woluwe, dl. 1891-1903, p. 218.
Registre des procès verbaux du conseil communal d'Etterbeek, 1896, p. 59.
Rapport sur l'administration et la situation des affaires de la commune d'Etterbeek, 1896, p. 79.
Publicaties en studies
CULOT, M. (o.l.v.), Schaerbeek. Inventaire visuel de l'architecture industrielle à Bruxelles, AAM, Brussel, 1980-1982, fiche 57.
Tijdschriften
MERTENS, A., ROZEZ, “Linthout (rue de)”, Annuaire du Commerce et de l'Industrie de Belgique, Province de Brabant, Bruxelles et sa banlieue, Brussel, Établissements généraux d'imprimerie, 1901-1902.
Kaarten / plannen
Carte du Dépôt de la Guerre, ca 1870 (Koninklijke Bibliotheek van België).
Plan de la commune de Schaarbeek 1880 (GAS/OW).
Plan de la commune de Schaarbeek 1899 (GAS/OW).
Vereniging van Belgische Steden en Gemeenten, Commission Centrale des Reconstructions, kadasterplan van de gemeente Sint-Lambrechts-Woluwe, 1917 (Gemeentelijk Museum van Sint-Lambrechts-Woluwe, oude gemeentearchieven).