Patriottenstraat

Van Maragaretasquare naar Notelaarsstraat, ter hoogte van het Jamblinne de Meux-plein op Schaarbeek. In oostelijke richting in het verlengde van de Margaretasquare. De Bordiaustraat en Titiaanstraat komen er op uit. Doorkruist op twee derde van zijn parcours het Geuzenplein.

Aangelegd volgens het rooilijnenplan van de Noord-Oostwijk, ontworpen door architect Gédéon Bordiau en goedgekeurd bij K.B. van 20.12.1875. Op dit plan is het laatste straatgedeelte tussen het Geuzenplein en de Notelaarsstraat slechts schetsmatig aangegeven. Dit stuk liep inderdaad over het terrein van een weeshuis dat een jaar eerder was opgericht door de Administration des Hospices et Secours de la Ville de Bruxelles (zie Notelaarsstraat).


Hoewel de hele straat nog in stippellijn voorkomt op het in 1881 door het Institut cartographique militaire opgestelde plan, zijn de twee eerste straatgedeelten voluit aangegeven op het plan dat hetzelfde instituut in 1894 opstelde. Pas enkele jaren later werd de straat verlengd tot aan de Notelaarsstraat, nadat het plan daarvoor was goedgekeurd door de Gemeenteraad van 02.10.1899. Ongeveer een derde van het terrein van het weeshuis werd daarvoor onteigend en verkaveld.

Op het einde van de jaren 1970 werd het in onbruik geraakte weeshuis gesloopt en vervangen door een kantorencomplex, dat in 1985 werd ontworpen door de architecten De Smet en Whalley; het heeft thans het nr. 81 van de Patriottenstraat. De tuin van het weeshuis werd toen heraangelegd als openbaar park.

Zoals de meeste straten van deze wijk, verwijst de naam van de straat naar de geschiedenis van ons land. Hij werd toegekend bij de collegebesluiten van de Stad Brussel van 14.04 en 15.05.1877 en verwijst blijkbaar naar diegenen die vochten voor de onafhankelijkheid van België.

De erg homogene straat is bebouwd met eengezinswoningen in eclectische stijl of met neoclassicistische inslag. De meeste daarvan werden ontworpen tussen 1893 en 1903. Sommige werden ontworpen met een handelsruimte op de benedenverdieping, van andere werd de benedenverdieping later verbouwd tot handelsruimte.


Een huis van 1896 in eclectische stijl bezit een opvallende gevel met talrijke sgraffiti (zie nr. 56). De woning op nr. 10, in 1897 ontworpen door architect Henry Piron bezat oorspronkelijk elementen in neo-Vlaamse renaissance. Het is thans verhoogd en zijn erker werd gesloopt.


Enkele eclectische huizen ontworpen door de architecten Pierre Van Beesen (zie nr. 32) en Louis Berden (zie nr. 39) zijn beïnvloed door de art nouveau. Op het einde van de straat bevindt zich een huis in Beaux-Artsstijl, in 1903 ontworpen door architect Arthur Verhelle (zie nr. 82).


Het huis van 1893 op nr. 55, werd in 1939 door architect Max Peeters verbouwd in modernistische stijl. Aan pare kant werden de twee eerste nummers van de straat, op de hoek met de Margaretasquare gesloopt en vervangen door de Résidence Europe (architecten H. Peremans en J. Vande Velde, 1965).