Statut juridique
Onderzoek en redactie
1989-1994
Bekijk de weerhouden gebouwenWinkelgalerij tussen de Magdalenasteenweg en de Sint-Jansstraat; oorspronkelijk deel uitmakend van een ruimer complex met de voormalige Magdalenamarkt. Gebouwd na aanleg van Duquesnoystraat en Sint-Jansstraat (1846), ter ontsluiting van het binnenblok van voornoemde straten met de Magdalenasteenweg.
Complex in 1847 ontworpen door architect Jean-Pierre Cluysenaar, auteur van de Koninklijke Sint-Hubertusgalerijen; de bouw werd nog hetzelfde jaar aangevat, ingehuldigd in 1848. Zogenaamd naar P.L.A. Bortier, promotor van het project. Cluysenaar maakte voor de verwezenlijking van het vooropgestelde programma optimaal gebruik van de onregelmatige vorm en de helling van het terrein. De halfcirkelvormig gesloten Magdalenamarkt (zie Duquesnoystraat nr. 14) omvatte twee niveaus : begane grond en omlopende galerij, eerst genoemde aansluitend bij de voorgevel aan de Duquesnoystraat, laatst genoemde bij de achtergevel aan de Sint-Jansstraat. De zuidelijke arm van de Bortiergalerij volgde de buitencirkel van de Magdalenamarkt op gelijke hoogte met het galerijniveau, onderling verbonden door twee afzonderlijke doorgangen en met gemeenschappelijke achteruitgang.
De Bortiergalerij werd opgericht ter plaatse van de voormalige Messageries J.B. Van Gend, waarvan de laat-barokke voorgevel als hoofdingang werd bewaard (zie Magdalenasteenweg nr. 55). Omvatte oorspronkelijk een rechtlijnige noordelijke arm en een gebogen zuidelijke arm met aansluitend portaal; in totaal vijftien winkels, telkens met privéwoning. Bij de renovatie naar ontwerp van architecten M. en P. Mignot van 1974, voltooid in 1977, werd enkel de noordelijke arm integraal bewaard en gerestaureerd. De zuidelijke arm werd grotendeels gesloopt en in gewijzigde vorm wederopgebouwd, geïncorporeerd in een appartementencomplex: reconstructie van de eerste zeven traveeën van de oorspronkelijke opstand, toevoeging van een polygonale rotonde en een rechtlijnige galerij-arm van drie traveeën als nieuwe uitgang, verbouwing van de oorspronkelijke uitgang tot nooduitgang van de Magdalenazaal; restauratie van de oorspronkelijke, en toevoeging van een nieuwe achtergevel in kopiërende barok, als scherm voor de nieuwe constructies (zie Sint-Jansstraat nr. 17-19, 21-25).
Noordelijke arm. Voorportaal van één travee onder vlakke zoldering met stucrozet. Aansluitend galerij met één bouwlaag en vijf traveeën onder vernieuwde gebogen glaskap met dakruiter. Oorspronkelijk ijzeren gebint; heden van staal, met gebombeerde gelaagde glasplaten. Eerste drie traveeën met rijk versierde opstand met neo-Franse-renaissance-inslag. Bekleding van marmer; travee-indeling door getorste en bewerkte gietijzeren halfzuiltjes met composiet kapiteel en bekronende kariatide. Per travee winkelpui met middenpenant en vernieuwd houtwerk; erboven gedrukt boogveld met centrale schijf en fries, gevuld met gietijzeren panelen met druk decor van gekruld rankwerk, vruchtenvaas, vogels en maskerkop. Laatste twee traveeën met eenvoudige opstand en steektrap naar hoger gelegen zuidelijke arm. Afwerking door omlopende kroonlijst met tandlijst. Vlak bepleisterde buitengevels van bovenverdieping met rechthoekige vensters.
Zuidelijke arm. Oorspronkelijk elf traveeën, met aan oostelijke zijde onversierde neoclassicistische opstand met begane grond en entresol onder het beglaasde lessenaarsdak, en één verdieping erboven. Heden gekoppelde puien met hardstenen rechtstanden en eenvoudig entablement, gekopieerd naar het oorspronkelijke model, entresol met rechthoekige vensters en spiegels, en kroonlijst; zelfde opstand met blinde entresol aan westelijke zijde; identieke glaskap als noordelijke arm. Toegevoegde rotonde en galerijarm met kopiërende opstand.
Vanouds overwegend ingenomen door boekhandels, tot op heden.
Bronnen
Archieven
SAB/OW 6132-6137 (1847-1848), 86017 (1974-1977); AA, 1847, vol. 44; 1848, vol. 45; PP 938 1-5/5.
Publicaties en studies
WILLAUMEZ M., Les passages-galeries du XIXe siècle à Bruxelles, Brussel, 1983, p. 49-56.
Websites
BALat KIK-IRPA