Typologie(ën)
bijgebouwen
Ontwerper(s)
INCONNU - ONBEKEND – 1907
Juridisch statuut
Ingeschreven in de wettelijke inventaris op 19 augustus 2024
Stijlen
Neo-Vlaamse renaissance
Dit (deze) goed(eren) bezit(ten) de volgende waarde(n)
- Artistiek Het ontwerp van een onroerend goed (gebouw) door een gerenommeerde kunstenaar (architect) kan maar zeer zelden als criterium worden beschouwd. Om het belang van de selectie van dit onroerend goed te beoordelen, en de plaats dat het inneemt in het oeuvre van een kunstenaar (architect), is dit een criterium dat moet worden afgewogen met de architectonische kwaliteit (compositie en interne structuur), de uitvoering (materialen, technische beheersing), de plaats in de architectuurgeschiedenis dewelke een getuigenis zijn van een fase of aspect van landschapsarchitectuur of de bouwkunst in het verleden. Zodoende gelden koppelingen naar volgende criteria: zeldzaamheid (typologie, stijl, materiaalgebruik, bronnen), representativiteit (idem) en integriteit (idem + kwaliteit van uitvoering).
- Esthetisch Het onroerend goed heeft een esthetische waarde als het de waarnemer zintuigelijk prikkelt op een positieve manier (‘ervaring van schoonheid). Historisch gezien werd deze waarde aangewend om waardevolle natuurlijke of semi-natuurlijke gebieden aan te duiden, maar het kan ook gelden voor grote gehelen van gebouwen in een stedelijk gebied, met of zonder natuurlijke elementen, of monumenten die het stadslandschap markeren. Automatisch dringt een afweging met andere waarden zich op, de artistieke in de eerste plaats, maar ook de landschappelijke (integratie van het werk in het stedelijk landschap, oriëntatiepunten in de stad) en stedenbouwkundige waarde (spontane of rationele stedelijke gehelen), en dienen koppelingen naar selectiecriteria worden gemaakt: representativiteit, ensemblewaarde en contextuele waarde. Criteria die met andere (met name artistieke) criteria moeten worden gecombineerd.
- Historisch Het onroerend goed heeft een historische waarde als het getuigt van een bijzondere periode in de geschiedenis van de streek of de gemeente, of als bijzonder belangrijke ouderdom en zeldzame ontwikkeling voor een periode (bv. tuinstad die representatief is voor een bouwwijze die werd toegepast in het kader van de grote bouwcampagnes na de Tweede Wereldoorlog; dorpskernen die de eerste gegroepeerde bouwwerken van de gemeenten van de tweede ring illustreren; Hallepoort als overblijfsel van de tweede omwalling; enz.), of als getuigenis van een bepaalde stedelijke (en/of landschappelijke) ontwikkeling van de stad (bv. gebouwen aan de centrale boulevards of in de Leopoldswijk), of wanneer het een band vertoont met een belangrijke historische figuur - met inbegrip van persoonlijke huizen van architecten en kunstenaarsateliers (b.v. het geboortehuis van Constantin Meunier, het huis van Magritte), of in verband kan worden gebracht met een belangrijke historische gebeurtenis (b.v. huizen van de wederopbouw na het bombardement van 1695, Congreskolom), of een typologische representativiteit vertoont die kenmerkend is voor een commerciële of culturele beroepsactiviteit (bv. kerken, bioscopen, industriële architectuur, apotheken).
Onderzoek en redactie
2016
id
Urban : 38545
Beschrijving
Van de site, die vanaf 1907 helemaal werd afgesloten, resten vandaag nog
de drieledige ingang aan de Picardstraat, een groot deel van de smeedijzeren hekken
langs de Havenlaan, en alle hekken aan de westkant, op het kruispunt van de
Samberstraat en de Laekenveldstraat.
Twee identieke ingangen naar de binnenstraten flankeren het douanegebouw (C). Ze worden bewaakt door twee vierkante wachthuisjes in rode en oranje baksteen met hardstenen elementen, belijnd door banden en verstevigd met hoekblokken. Komen daarop uit, een deur onder markies1. Beglaasde metalen of houten afdak; 2. Opvouwbaar zonnescherm boven raam of deur. met smeedijzeren korbelen1. Diagonale houten balk ter ondersteuning van overkragende elementen zoals een luifel, een kroonlijst,…; 2. Balk om de verbinding tussen trekker en spantbeen in een kapspant te versterken. naar de doorgang en één vensterLicht- en/of luchtopening in een muur. per aanpalende zijde, alle muuropeningen met stenen tussendorpel en steekboogvormig. Het meeste schrijnwerkVerzameling van al het (niet-constructief) houten materiaal zoals deuren, vensterkozijnen, erkeronderdelen, kroonlijst, …; bij uitbreiding ook materiaal in aluminium, PVC, ... met ijzeren roedeverdeling is bewaard. De leien tentdaken rusten op een hoofdgestelHoog horizontaal lijstwerk ter bekroning van een gevel. versierd met een friesHorizontale band om een muurvlak in te delen of aan de bovenzijde te begrenzen; al dan niet beschilderd of versierd (terracotta, sgrafitto, cementtegels…). met spitsboogmotieven en een houten kroonlijstStelselmatig uitkragende geprofileerde lijst boven een muur of een ander belangrijk bouwdeel (entablement). met klossenKraagstuk van een kroonlijst met verfijnd uitgesneden en/of gefreesd hangend element of drop. met art-nouveauprofiel. Tegen deze wachthuisjes aangebouwd, drie zijpanelen met de oorspronkelijke hoge hekken en, aan de doorgang, hekken met nieuwe vleugels.
Links van het station van de kleine pakjes (G), hekkencomplex met een afwisseling van drie vaste panelen en ingangen met twee vleugels, het geheel bevestigd aan dubbele gietijzerenHard, bros en niet smeedbaar ijzer; gegoten in herbruikbare mallen; meestal gebruikt voor de borstwering van balkons. pijlers1. Muurstut zonder entasis (kromming), mogelijk met basis en kapiteel; - 2. Massief gemetseld of betonnen steunelement met gewoonlijk rechthoekige doorsnede (vb. bruggepijler,…) in eclectische stijl.
Nog verder naar links, achter het recent gesloopte kantinegebouw, liep een volle muur, in baksteen en natuursteen, met dubbele traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) onder een bekroning op consolesVoornamelijk voluut- of S-vormig kraagstuk, soms ook louter decoratief. in art-nouveaustijl, tussen vierkante pijlers1. Muurstut zonder entasis (kromming), mogelijk met basis en kapiteel; - 2. Massief gemetseld of betonnen steunelement met gewoonlijk rechthoekige doorsnede (vb. bruggepijler,…) onder een koepelvormige bekroning. Enkel de dubbele traveeVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) die naar de Laekenveldstraat terugwijkt is intact bewaard; lager is elke traveeVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) vervangen door twee hekken bevestigd aan bewaarde muurdelen.
Op de hoek met de Havenlaan vormen de hekken tien panelen die identiek zijn aan die rond de paviljoenen; deze reeks wordt onderbroken door een ingang met twee vleugels bevestigd aan metalen pijlers1. Muurstut zonder entasis (kromming), mogelijk met basis en kapiteel; - 2. Massief gemetseld of betonnen steunelement met gewoonlijk rechthoekige doorsnede (vb. bruggepijler,…) met keperverbinding.
Dan volgen, op een muurtje in baksteen en natuursteen, vijftien traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) met traliewerk in art-nouveaustijl, gescandeerd door steunberen, elk met drie panelen die worden verbonden door stijlen in bewerkt gietijzerHard, bros en niet smeedbaar ijzer; gegoten in herbruikbare mallen; meestal gebruikt voor de borstwering van balkons. en die zijn bevestigd aan pijlers bekroond door een afgeplatte koepelBolvormig gewelf op cirkelvormige, elliptische, vierkante of veelhoekige basis.. Om een brede inrijpoort voor de site te kunnen maken, werd een van de traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) afgesneden, terwijl op de laatste traveeVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) de oude hekken door moderne zijn vervangen. De traveeënrij wordt doorbroken door drie delen van de oorspronkelijke volle muren (twee met een recente toegangsdeur), en ze wordt gevolgd door de oorspronkelijke brede ingang met hekken tussen massieve pijlers1. Muurstut zonder entasis (kromming), mogelijk met basis en kapiteel; - 2. Massief gemetseld of betonnen steunelement met gewoonlijk rechthoekige doorsnede (vb. bruggepijler,…), voorbehouden voor de spoorlijn naar het Becodok en het Vergotedok. Dan volgen vijf panelen met hekken tussen pijlers1. Muurstut zonder entasis (kromming), mogelijk met basis en kapiteel; - 2. Massief gemetseld of betonnen steunelement met gewoonlijk rechthoekige doorsnede (vb. bruggepijler,…), evenals de dubbele steunmuur van een oude inrijpoort; alle dragers zijn gemaakt van bewerkt gietijzerHard, bros en niet smeedbaar ijzer; gegoten in herbruikbare mallen; meestal gebruikt voor de borstwering van balkons. en zijn analoog aan die welke palen aan het station voor de kleine pakjes. Op de voet van de dragers staat de naam van de metaalgieter: “VAN BREETWATER / FONDEUR/ RUYSBROECK”.
Aan de bovenkant van de site, verankerd op een hoge gelede bakstenen steunmuur, staat een hek dat analoog is aan dat van de Havenlaan en thans is gerestaureerd. Het bestaat uit vijftien panelen tussen twee pijlers1. Muurstut zonder entasis (kromming), mogelijk met basis en kapiteel; - 2. Massief gemetseld of betonnen steunelement met gewoonlijk rechthoekige doorsnede (vb. bruggepijler,…) onder hoofdgestelHoog horizontaal lijstwerk ter bekroning van een gevel..
Twee identieke ingangen naar de binnenstraten flankeren het douanegebouw (C). Ze worden bewaakt door twee vierkante wachthuisjes in rode en oranje baksteen met hardstenen elementen, belijnd door banden en verstevigd met hoekblokken. Komen daarop uit, een deur onder markies1. Beglaasde metalen of houten afdak; 2. Opvouwbaar zonnescherm boven raam of deur. met smeedijzeren korbelen1. Diagonale houten balk ter ondersteuning van overkragende elementen zoals een luifel, een kroonlijst,…; 2. Balk om de verbinding tussen trekker en spantbeen in een kapspant te versterken. naar de doorgang en één vensterLicht- en/of luchtopening in een muur. per aanpalende zijde, alle muuropeningen met stenen tussendorpel en steekboogvormig. Het meeste schrijnwerkVerzameling van al het (niet-constructief) houten materiaal zoals deuren, vensterkozijnen, erkeronderdelen, kroonlijst, …; bij uitbreiding ook materiaal in aluminium, PVC, ... met ijzeren roedeverdeling is bewaard. De leien tentdaken rusten op een hoofdgestelHoog horizontaal lijstwerk ter bekroning van een gevel. versierd met een friesHorizontale band om een muurvlak in te delen of aan de bovenzijde te begrenzen; al dan niet beschilderd of versierd (terracotta, sgrafitto, cementtegels…). met spitsboogmotieven en een houten kroonlijstStelselmatig uitkragende geprofileerde lijst boven een muur of een ander belangrijk bouwdeel (entablement). met klossenKraagstuk van een kroonlijst met verfijnd uitgesneden en/of gefreesd hangend element of drop. met art-nouveauprofiel. Tegen deze wachthuisjes aangebouwd, drie zijpanelen met de oorspronkelijke hoge hekken en, aan de doorgang, hekken met nieuwe vleugels.
Links van het station van de kleine pakjes (G), hekkencomplex met een afwisseling van drie vaste panelen en ingangen met twee vleugels, het geheel bevestigd aan dubbele gietijzerenHard, bros en niet smeedbaar ijzer; gegoten in herbruikbare mallen; meestal gebruikt voor de borstwering van balkons. pijlers1. Muurstut zonder entasis (kromming), mogelijk met basis en kapiteel; - 2. Massief gemetseld of betonnen steunelement met gewoonlijk rechthoekige doorsnede (vb. bruggepijler,…) in eclectische stijl.
Nog verder naar links, achter het recent gesloopte kantinegebouw, liep een volle muur, in baksteen en natuursteen, met dubbele traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) onder een bekroning op consolesVoornamelijk voluut- of S-vormig kraagstuk, soms ook louter decoratief. in art-nouveaustijl, tussen vierkante pijlers1. Muurstut zonder entasis (kromming), mogelijk met basis en kapiteel; - 2. Massief gemetseld of betonnen steunelement met gewoonlijk rechthoekige doorsnede (vb. bruggepijler,…) onder een koepelvormige bekroning. Enkel de dubbele traveeVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) die naar de Laekenveldstraat terugwijkt is intact bewaard; lager is elke traveeVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) vervangen door twee hekken bevestigd aan bewaarde muurdelen.
Op de hoek met de Havenlaan vormen de hekken tien panelen die identiek zijn aan die rond de paviljoenen; deze reeks wordt onderbroken door een ingang met twee vleugels bevestigd aan metalen pijlers1. Muurstut zonder entasis (kromming), mogelijk met basis en kapiteel; - 2. Massief gemetseld of betonnen steunelement met gewoonlijk rechthoekige doorsnede (vb. bruggepijler,…) met keperverbinding.
Dan volgen, op een muurtje in baksteen en natuursteen, vijftien traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) met traliewerk in art-nouveaustijl, gescandeerd door steunberen, elk met drie panelen die worden verbonden door stijlen in bewerkt gietijzerHard, bros en niet smeedbaar ijzer; gegoten in herbruikbare mallen; meestal gebruikt voor de borstwering van balkons. en die zijn bevestigd aan pijlers bekroond door een afgeplatte koepelBolvormig gewelf op cirkelvormige, elliptische, vierkante of veelhoekige basis.. Om een brede inrijpoort voor de site te kunnen maken, werd een van de traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) afgesneden, terwijl op de laatste traveeVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) de oude hekken door moderne zijn vervangen. De traveeënrij wordt doorbroken door drie delen van de oorspronkelijke volle muren (twee met een recente toegangsdeur), en ze wordt gevolgd door de oorspronkelijke brede ingang met hekken tussen massieve pijlers1. Muurstut zonder entasis (kromming), mogelijk met basis en kapiteel; - 2. Massief gemetseld of betonnen steunelement met gewoonlijk rechthoekige doorsnede (vb. bruggepijler,…), voorbehouden voor de spoorlijn naar het Becodok en het Vergotedok. Dan volgen vijf panelen met hekken tussen pijlers1. Muurstut zonder entasis (kromming), mogelijk met basis en kapiteel; - 2. Massief gemetseld of betonnen steunelement met gewoonlijk rechthoekige doorsnede (vb. bruggepijler,…), evenals de dubbele steunmuur van een oude inrijpoort; alle dragers zijn gemaakt van bewerkt gietijzerHard, bros en niet smeedbaar ijzer; gegoten in herbruikbare mallen; meestal gebruikt voor de borstwering van balkons. en zijn analoog aan die welke palen aan het station voor de kleine pakjes. Op de voet van de dragers staat de naam van de metaalgieter: “VAN BREETWATER / FONDEUR/ RUYSBROECK”.
Aan de bovenkant van de site, verankerd op een hoge gelede bakstenen steunmuur, staat een hek dat analoog is aan dat van de Havenlaan en thans is gerestaureerd. Het bestaat uit vijftien panelen tussen twee pijlers1. Muurstut zonder entasis (kromming), mogelijk met basis en kapiteel; - 2. Massief gemetseld of betonnen steunelement met gewoonlijk rechthoekige doorsnede (vb. bruggepijler,…) onder hoofdgestelHoog horizontaal lijstwerk ter bekroning van een gevel..
Bronnen
Archieven
Archief van de Stichting CIVA.
Publicaties en studies
CULOT, M. [o.l.v.], Bruxelles
Hors Pentagone. Inventaire visuel de l’architecture industrielle à
Bruxelles,
AAM, Brussel, 1980, fiches 3.
KERREMANS, R., Thurn en Taxis, Brussel, Brussel Stedelijke Ontwikkeling,
Brussel, 2017 (Stad van Kunst en Geschiedenis, 55).
VANDERHULST, G., Tour et Taxis. Un
quartier en mouvement. A district in motion. Een wijk in beweging, Project
T&T, 2005, pp. 63-64.
VANDERHULST,
G., Relevé de l’état physique et de la valeur
patrimoniale d’immeubles situés sur le site de Tour & Taxis et ses
alentours – Rapport, maart 2011, pp. 9-16.
Opmerkelijke bomen in de nabijheid
