Typologie(ën)
bijgebouwen
Ontwerper(s)
INCONNU - ONBEKEND – 1907
Stijlen
Neo-Vlaamse renaissance
Onderzoek en redactie
2016
id
Urban : 38545
Beschrijving
Van de site, die vanaf 1907 helemaal werd afgesloten, resten vandaag nog
de drieledige ingang aan de Picardstraat, een groot deel van de smeedijzeren hekken
langs de Havenlaan, en alle hekken aan de westkant, op het kruispunt van de
Samberstraat en de Laekenveldstraat.
Twee identieke ingangen naar de binnenstraten flankeren het douanegebouw (C). Ze worden bewaakt door twee vierkante wachthuisjes in rode en oranje baksteen met hardstenen elementen, belijnd door banden en verstevigd met hoekblokken. Komen daarop uit, een deur onder markies1. Beglaasde metalen of houten afdak; 2. Opvouwbaar zonnescherm boven raam of deur. met smeedijzeren korbelen1. Diagonale houten balk ter ondersteuning van overkragende elementen zoals een luifel, een kroonlijst,…; 2. Balk om de verbinding tussen trekker en spantbeen in een kapspant te versterken. naar de doorgang en één vensterLicht- en/of luchtopening in een muur. per aanpalende zijde, alle muuropeningen met stenen tussendorpel en steekboogvormig. Het meeste schrijnwerkVerzameling van al het (niet-constructief) houten materiaal zoals deuren, vensterkozijnen, erkeronderdelen, kroonlijst, …; bij uitbreiding ook materiaal in aluminium, PVC, ... met ijzeren roedeverdeling is bewaard. De leien tentdaken rusten op een hoofdgestelHoog horizontaal lijstwerk ter bekroning van een gevel. versierd met een friesHorizontale band om een muurvlak in te delen of aan de bovenzijde te begrenzen; al dan niet beschilderd of versierd (terracotta, sgrafitto, cementtegels…). met spitsboogmotieven en een houten kroonlijstStelselmatig uitkragende geprofileerde lijst boven een muur of een ander belangrijk bouwdeel (entablement). met klossenKraagstuk van een kroonlijst met verfijnd uitgesneden en/of gefreesd hangend element of drop. met art-nouveauprofiel. Tegen deze wachthuisjes aangebouwd, drie zijpanelen met de oorspronkelijke hoge hekken en, aan de doorgang, hekken met nieuwe vleugels.
Links van het station van de kleine pakjes (G), hekkencomplex met een afwisseling van drie vaste panelen en ingangen met twee vleugels, het geheel bevestigd aan dubbele gietijzerenHard, bros en niet smeedbaar ijzer; gegoten in herbruikbare mallen; meestal gebruikt voor de borstwering van balkons. pijlers1. Muurstut zonder entasis (kromming), mogelijk met basis en kapiteel; - 2. Massief gemetseld of betonnen steunelement met gewoonlijk rechthoekige doorsnede (vb. bruggepijler,…) in eclectische stijl.
Nog verder naar links, achter het recent gesloopte kantinegebouw, liep een volle muur, in baksteen en natuursteen, met dubbele traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) onder een bekroning op consolesVoornamelijk voluut- of S-vormig kraagstuk, soms ook louter decoratief. in art-nouveaustijl, tussen vierkante pijlers1. Muurstut zonder entasis (kromming), mogelijk met basis en kapiteel; - 2. Massief gemetseld of betonnen steunelement met gewoonlijk rechthoekige doorsnede (vb. bruggepijler,…) onder een koepelvormige bekroning. Enkel de dubbele traveeVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) die naar de Laekenveldstraat terugwijkt is intact bewaard; lager is elke traveeVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) vervangen door twee hekken bevestigd aan bewaarde muurdelen.
Op de hoek met de Havenlaan vormen de hekken tien panelen die identiek zijn aan die rond de paviljoenen; deze reeks wordt onderbroken door een ingang met twee vleugels bevestigd aan metalen pijlers1. Muurstut zonder entasis (kromming), mogelijk met basis en kapiteel; - 2. Massief gemetseld of betonnen steunelement met gewoonlijk rechthoekige doorsnede (vb. bruggepijler,…) met keperverbinding.
Dan volgen, op een muurtje in baksteen en natuursteen, vijftien traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) met traliewerk in art-nouveaustijl, gescandeerd door steunberen, elk met drie panelen die worden verbonden door stijlen in bewerkt gietijzerHard, bros en niet smeedbaar ijzer; gegoten in herbruikbare mallen; meestal gebruikt voor de borstwering van balkons. en die zijn bevestigd aan pijlers bekroond door een afgeplatte koepelBolvormig gewelf op cirkelvormige, elliptische, vierkante of veelhoekige basis.. Om een brede inrijpoort voor de site te kunnen maken, werd een van de traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) afgesneden, terwijl op de laatste traveeVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) de oude hekken door moderne zijn vervangen. De traveeënrij wordt doorbroken door drie delen van de oorspronkelijke volle muren (twee met een recente toegangsdeur), en ze wordt gevolgd door de oorspronkelijke brede ingang met hekken tussen massieve pijlers1. Muurstut zonder entasis (kromming), mogelijk met basis en kapiteel; - 2. Massief gemetseld of betonnen steunelement met gewoonlijk rechthoekige doorsnede (vb. bruggepijler,…), voorbehouden voor de spoorlijn naar het Becodok en het Vergotedok. Dan volgen vijf panelen met hekken tussen pijlers1. Muurstut zonder entasis (kromming), mogelijk met basis en kapiteel; - 2. Massief gemetseld of betonnen steunelement met gewoonlijk rechthoekige doorsnede (vb. bruggepijler,…), evenals de dubbele steunmuur van een oude inrijpoort; alle dragers zijn gemaakt van bewerkt gietijzerHard, bros en niet smeedbaar ijzer; gegoten in herbruikbare mallen; meestal gebruikt voor de borstwering van balkons. en zijn analoog aan die welke palen aan het station voor de kleine pakjes. Op de voet van de dragers staat de naam van de metaalgieter: “VAN BREETWATER / FONDEUR/ RUYSBROECK”.
Aan de bovenkant van de site, verankerd op een hoge gelede bakstenen steunmuur, staat een hek dat analoog is aan dat van de Havenlaan en thans is gerestaureerd. Het bestaat uit vijftien panelen tussen twee pijlers1. Muurstut zonder entasis (kromming), mogelijk met basis en kapiteel; - 2. Massief gemetseld of betonnen steunelement met gewoonlijk rechthoekige doorsnede (vb. bruggepijler,…) onder hoofdgestelHoog horizontaal lijstwerk ter bekroning van een gevel..
Twee identieke ingangen naar de binnenstraten flankeren het douanegebouw (C). Ze worden bewaakt door twee vierkante wachthuisjes in rode en oranje baksteen met hardstenen elementen, belijnd door banden en verstevigd met hoekblokken. Komen daarop uit, een deur onder markies1. Beglaasde metalen of houten afdak; 2. Opvouwbaar zonnescherm boven raam of deur. met smeedijzeren korbelen1. Diagonale houten balk ter ondersteuning van overkragende elementen zoals een luifel, een kroonlijst,…; 2. Balk om de verbinding tussen trekker en spantbeen in een kapspant te versterken. naar de doorgang en één vensterLicht- en/of luchtopening in een muur. per aanpalende zijde, alle muuropeningen met stenen tussendorpel en steekboogvormig. Het meeste schrijnwerkVerzameling van al het (niet-constructief) houten materiaal zoals deuren, vensterkozijnen, erkeronderdelen, kroonlijst, …; bij uitbreiding ook materiaal in aluminium, PVC, ... met ijzeren roedeverdeling is bewaard. De leien tentdaken rusten op een hoofdgestelHoog horizontaal lijstwerk ter bekroning van een gevel. versierd met een friesHorizontale band om een muurvlak in te delen of aan de bovenzijde te begrenzen; al dan niet beschilderd of versierd (terracotta, sgrafitto, cementtegels…). met spitsboogmotieven en een houten kroonlijstStelselmatig uitkragende geprofileerde lijst boven een muur of een ander belangrijk bouwdeel (entablement). met klossenKraagstuk van een kroonlijst met verfijnd uitgesneden en/of gefreesd hangend element of drop. met art-nouveauprofiel. Tegen deze wachthuisjes aangebouwd, drie zijpanelen met de oorspronkelijke hoge hekken en, aan de doorgang, hekken met nieuwe vleugels.
Links van het station van de kleine pakjes (G), hekkencomplex met een afwisseling van drie vaste panelen en ingangen met twee vleugels, het geheel bevestigd aan dubbele gietijzerenHard, bros en niet smeedbaar ijzer; gegoten in herbruikbare mallen; meestal gebruikt voor de borstwering van balkons. pijlers1. Muurstut zonder entasis (kromming), mogelijk met basis en kapiteel; - 2. Massief gemetseld of betonnen steunelement met gewoonlijk rechthoekige doorsnede (vb. bruggepijler,…) in eclectische stijl.
Nog verder naar links, achter het recent gesloopte kantinegebouw, liep een volle muur, in baksteen en natuursteen, met dubbele traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) onder een bekroning op consolesVoornamelijk voluut- of S-vormig kraagstuk, soms ook louter decoratief. in art-nouveaustijl, tussen vierkante pijlers1. Muurstut zonder entasis (kromming), mogelijk met basis en kapiteel; - 2. Massief gemetseld of betonnen steunelement met gewoonlijk rechthoekige doorsnede (vb. bruggepijler,…) onder een koepelvormige bekroning. Enkel de dubbele traveeVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) die naar de Laekenveldstraat terugwijkt is intact bewaard; lager is elke traveeVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) vervangen door twee hekken bevestigd aan bewaarde muurdelen.
Op de hoek met de Havenlaan vormen de hekken tien panelen die identiek zijn aan die rond de paviljoenen; deze reeks wordt onderbroken door een ingang met twee vleugels bevestigd aan metalen pijlers1. Muurstut zonder entasis (kromming), mogelijk met basis en kapiteel; - 2. Massief gemetseld of betonnen steunelement met gewoonlijk rechthoekige doorsnede (vb. bruggepijler,…) met keperverbinding.
Dan volgen, op een muurtje in baksteen en natuursteen, vijftien traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) met traliewerk in art-nouveaustijl, gescandeerd door steunberen, elk met drie panelen die worden verbonden door stijlen in bewerkt gietijzerHard, bros en niet smeedbaar ijzer; gegoten in herbruikbare mallen; meestal gebruikt voor de borstwering van balkons. en die zijn bevestigd aan pijlers bekroond door een afgeplatte koepelBolvormig gewelf op cirkelvormige, elliptische, vierkante of veelhoekige basis.. Om een brede inrijpoort voor de site te kunnen maken, werd een van de traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) afgesneden, terwijl op de laatste traveeVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) de oude hekken door moderne zijn vervangen. De traveeënrij wordt doorbroken door drie delen van de oorspronkelijke volle muren (twee met een recente toegangsdeur), en ze wordt gevolgd door de oorspronkelijke brede ingang met hekken tussen massieve pijlers1. Muurstut zonder entasis (kromming), mogelijk met basis en kapiteel; - 2. Massief gemetseld of betonnen steunelement met gewoonlijk rechthoekige doorsnede (vb. bruggepijler,…), voorbehouden voor de spoorlijn naar het Becodok en het Vergotedok. Dan volgen vijf panelen met hekken tussen pijlers1. Muurstut zonder entasis (kromming), mogelijk met basis en kapiteel; - 2. Massief gemetseld of betonnen steunelement met gewoonlijk rechthoekige doorsnede (vb. bruggepijler,…), evenals de dubbele steunmuur van een oude inrijpoort; alle dragers zijn gemaakt van bewerkt gietijzerHard, bros en niet smeedbaar ijzer; gegoten in herbruikbare mallen; meestal gebruikt voor de borstwering van balkons. en zijn analoog aan die welke palen aan het station voor de kleine pakjes. Op de voet van de dragers staat de naam van de metaalgieter: “VAN BREETWATER / FONDEUR/ RUYSBROECK”.
Aan de bovenkant van de site, verankerd op een hoge gelede bakstenen steunmuur, staat een hek dat analoog is aan dat van de Havenlaan en thans is gerestaureerd. Het bestaat uit vijftien panelen tussen twee pijlers1. Muurstut zonder entasis (kromming), mogelijk met basis en kapiteel; - 2. Massief gemetseld of betonnen steunelement met gewoonlijk rechthoekige doorsnede (vb. bruggepijler,…) onder hoofdgestelHoog horizontaal lijstwerk ter bekroning van een gevel..
Bronnen
Archieven
Archief van de Stichting CIVA.
Publicaties en studies
CULOT, M. [o.l.v.], Bruxelles
Hors Pentagone. Inventaire visuel de l’architecture industrielle à
Bruxelles,
AAM, Brussel, 1980, fiches 3.
KERREMANS, R., Thurn en Taxis, Brussel, Brussel Stedelijke Ontwikkeling,
Brussel, 2017 (Stad van Kunst en Geschiedenis, 55).
VANDERHULST, G., Tour et Taxis. Un
quartier en mouvement. A district in motion. Een wijk in beweging, Project
T&T, 2005, pp. 63-64.
VANDERHULST,
G., Relevé de l’état physique et de la valeur
patrimoniale d’immeubles situés sur le site de Tour & Taxis et ses
alentours – Rapport, maart 2011, pp. 9-16.
Opmerkelijke bomen in de nabijheid
