Typologie(ën)

fabriek

Ontwerper(s)

Stijlen

Eclectisme

Inventaris(sen)

  • Het monumentale erfgoed van België. Schaarbeek (Apeb - 2010-2015)

Dit (deze) goed(eren) bezit(ten) de volgende waarde(n)

  • Artistiek
  • Esthetisch
  • Historisch
  • Landschappelijk
  • Sociaal
  • Stedenbouwkundig

Onderzoek en redactie

2010-2012

id

Urban : 20832
lees meer

Beschrijving

Industrieel geheel dat vroeger een groot deel innam van het huizenblok gevormd door de Linthoutstraat en de Frédéric Pelletierstraat, nu deels gesloopt en gewijzigd.

In 1870 verliet Jean-Frédérick Pelletier Chassors (Frankrijk) om in Brussel een fabriek van kwaliteitspapier op te richten. Die bevond zich eerst op nr. 56 van de Arduinkaai. In 1884 overleed Pelletier schielijk. Zijn weduwe, Amélie Stahl, kwam aan het hoofd van de fabriek te staan en kocht in 1897 een uitgestrekt terrein aan de Linthoutstraat. In enkele jaren tijd bouwde ze er een fabriek die van de straat werd gescheiden door een doorgang onder een gewelfde glazen koepelBolvormig gewelf op cirkelvormige, elliptische, vierkante of veelhoekige basis. die door een tuin liep. Op een terrein van 2500 vierkante meter kwamen de werkplaatsen, waar sierranden, karton en verpakkingspapier werden gemaakt, maar vooral “Engels papier” van het merk Original Crown Mill. Na een bliksemsnelle opgang die haar 's werelds op een na grootste producent van luxe papier maakte, takelde de fabriek Pelletier af, en in 1985 werd ze bankroet verklaard. In 1994 werd de fabriek in twee loten opgedeeld. In 1993-1994 werd het gebouw aan de Linthoutstraat gesloopt en vervangen door een bejaardentehuis, terwijl de gebouwen op nr. 8a-8b Pelletierstraat werden verbouwd voor de redactie van persagentschap Belga; het geheel werd uitgevoerd door architectuuratelier Van Hecke & Schuchewytsch.

Van het industrieel complex van weleer blijven nu enkel de verhoogde en gewijzigde gebouwen langs de Pelletierstraat over. Aan de Linthoutstraat werden het directeurshuis en het bijgebouw (nr. 63), de doorgang onder glaskoepel (nr. 65) en een industrieel gebouw uit 1916 (nr. 67) tussen 1985 en 1994 gesloopt.

Op nr. 8a-8b Frédéric Pelletierstraat, gebouw met vijf volumes. Gevels van twee of drie bouwlagen, in baksteen die vroeger beschilderd was, met hardstenen of bepleisterdeMuur of plafond bedekt met een laag mortel op basis van een mengsel van kalk, gips of cement en zand, met of zonder andere fijne toeslagmaterialen. elementen. Het eerste volume en het vierde volume, met respectievelijk één en vier traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...), hebben een plat dak; de andere, met elk twee traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...), worden bekroond door een topgevelHoogste deel van een gevel, vaak driehoekig en/of getrapt., de eerste twee met een getrapt bakstenen friesHorizontale band om een muurvlak in te delen of aan de bovenzijde te begrenzen; al dan niet beschilderd of versierd (terracotta, sgrafitto, cementtegels…)., de laatste met een trapgevelGevel met een driehoekige bekroning die trapsgewijs versmalt.. De oorspronkelijke muuropeningen zijn grotendeels bewaard, soms aangevuld met openingen in dezelfde stijl; de plaats van de deuren is gewijzigd. De meeste muuropeningen onder I-balkIJzeren latei met I-profiel. en ontlastingsboogBoog boven een venster- of deuropening die druk van het muurwerk op de stijlen afwentelt en zo het linteel ontlast.. KroonlijstStelselmatig uitkragende geprofileerde lijst boven een muur of een ander belangrijk bouwdeel (entablement). met doorlopende  lamberkijnDraperie in guirlandevorm, al dan niet met kwasten; vaak geschilderd of nagebootst in hout, metaal, ... op de drie centrale volumes. SchrijnwerkVerzameling van al het (niet-constructief) houten materiaal zoals deuren, vensterkozijnen, erkeronderdelen, kroonlijst, …; bij uitbreiding ook materiaal in aluminium, PVC, ...  en ijzerwerkVerzameling van alle metalen elementen van een gebouw. vervangen. Inspringende verhoging uit 1993-1994.

Bronnen

Archieven
GAS/DS 106-8a.

Publicaties en studies
CULOT, M. [red.], Schaerbeek. Inventaire visuel de l'architecture industrielle à Bruxelles, AAM, Brussel, 1980-1982, fiche 57.