Voormalige cinema Albert Hall en feestzaal Roseland
Eudore Pirmezlaan 9
Waversesteenweg 649-651
Typologie(ën)
cinema/bioscoop
feestzaal
feestzaal
Ontwerper(s)
Arthur MEULEMAN – architect – 1931-1932
Juridisch statuut
Ingeschreven in de wettelijke inventaris op 19 augustus 2024
Stijlen
Art deco
Inventaris(sen)
- Actualisatie van de Urgentie-Inventaris (Sint-Lukasarchief - 1993-1994)
- Inventaris van de Bioscoopzalen (1993)
- Actualisatie van het inventarisatieproject van het Bouwkundig Erfgoed (DMS-DML - 1995-1998)
- Het monumentale erfgoed van België. Etterbeek (DMS-DML - 1994-1997)
Dit (deze) goed(eren) bezit(ten) de volgende waarde(n)
- Artistiek Het ontwerp van een onroerend goed (gebouw) door een gerenommeerde kunstenaar (architect) kan maar zeer zelden als criterium worden beschouwd. Om het belang van de selectie van dit onroerend goed te beoordelen, en de plaats dat het inneemt in het oeuvre van een kunstenaar (architect), is dit een criterium dat moet worden afgewogen met de architectonische kwaliteit (compositie en interne structuur), de uitvoering (materialen, technische beheersing), de plaats in de architectuurgeschiedenis dewelke een getuigenis zijn van een fase of aspect van landschapsarchitectuur of de bouwkunst in het verleden. Zodoende gelden koppelingen naar volgende criteria: zeldzaamheid (typologie, stijl, materiaalgebruik, bronnen), representativiteit (idem) en integriteit (idem + kwaliteit van uitvoering).
- Esthetisch Het onroerend goed heeft een esthetische waarde als het de waarnemer zintuigelijk prikkelt op een positieve manier (‘ervaring van schoonheid). Historisch gezien werd deze waarde aangewend om waardevolle natuurlijke of semi-natuurlijke gebieden aan te duiden, maar het kan ook gelden voor grote gehelen van gebouwen in een stedelijk gebied, met of zonder natuurlijke elementen, of monumenten die het stadslandschap markeren. Automatisch dringt een afweging met andere waarden zich op, de artistieke in de eerste plaats, maar ook de landschappelijke (integratie van het werk in het stedelijk landschap, oriëntatiepunten in de stad) en stedenbouwkundige waarde (spontane of rationele stedelijke gehelen), en dienen koppelingen naar selectiecriteria worden gemaakt: representativiteit, ensemblewaarde en contextuele waarde. Criteria die met andere (met name artistieke) criteria moeten worden gecombineerd.
- Historisch Het onroerend goed heeft een historische waarde als het getuigt van een bijzondere periode in de geschiedenis van de streek of de gemeente, of als bijzonder belangrijke ouderdom en zeldzame ontwikkeling voor een periode (bv. tuinstad die representatief is voor een bouwwijze die werd toegepast in het kader van de grote bouwcampagnes na de Tweede Wereldoorlog; dorpskernen die de eerste gegroepeerde bouwwerken van de gemeenten van de tweede ring illustreren; Hallepoort als overblijfsel van de tweede omwalling; enz.), of als getuigenis van een bepaalde stedelijke (en/of landschappelijke) ontwikkeling van de stad (bv. gebouwen aan de centrale boulevards of in de Leopoldswijk), of wanneer het een band vertoont met een belangrijke historische figuur - met inbegrip van persoonlijke huizen van architecten en kunstenaarsateliers (b.v. het geboortehuis van Constantin Meunier, het huis van Magritte), of in verband kan worden gebracht met een belangrijke historische gebeurtenis (b.v. huizen van de wederopbouw na het bombardement van 1695, Congreskolom), of een typologische representativiteit vertoont die kenmerkend is voor een commerciële of culturele beroepsactiviteit (bv. kerken, bioscopen, industriële architectuur, apotheken).
- Sociaal Moeilijk te onderscheiden van de volkskundige waarde en over het algemeen onvoldoende om een selectie op zichzelf te rechtvaardigen. - plaats van herinnering van een gemeenschap, van een sociale groep (bijvoorbeeld: potale in Sainte-Agathe, het kerkplein in Berhem-Sainte-Agathe, Vieux Tilleuls de Boendael in Elsene) - een plaats met volkssymboliek (b.v. Café La Fleur en Papier Doré in de Alexiensstraat) - een plaats waar een wijk gegroepeerd of gestructureerd is (bv. de Fer à Cheval-gebouwen in de Floréal-woonwijk).
- Technisch Onder de technische waarde van een onroerend goed kan men het vroeg gebruik van een bepaald materiaal of een bepaalde techniek verstaan (> engineering), ook gebouwen met een constructief of technologisch belang, een technisch hoogstandje of een technologische innovatie kunnen in aanmerking komen. Het kan eveneens industrieel-archeologisch waardevol worden begrepen zoals getuigenissen van verouderde bouwmethodes. Vanzelfsprekend dringt een koppeling zich aan mbt een wetenschappelijke waarde.
- Stedenbouwkundig Sommige bouwkundige goederen spelen, meer dan andere bouwkundige goederen, een prominente rol in de planmatige inrichting van de bebouwde ruimte in het verleden. Meestal determineren zijn andere stedenbouwkundige (plan)vormen zodat er zich een wisselwerking voortdoet tussen bebouwde en niet-bebouwde (of open) ruimte. Die inrichting omvat ook de samenhang tussen verschillende schaalniveaus. Een onroerend goed heeft stedenbouwkundige waarde wanneer het hierin een rol speelt, bijvoorbeeld hoekgebouwen, coherente pleinen of (straatwanden), deskundig ingeplante torens (hoogbouw) en hun relatie tot hun onmiddellijke kwaliteitsvolle omgeving die coherent kan zijn, maar ook contrastrijk, maar ook relicten van stedenbouwkundige concepten en hoe deze architecturaal (en typologisch) zijn of werden ingevuld, zoals bijvoorbeeld de nog bewaarde eclectische stadspaleizen en/of herenhuizen in de Leopoldswijk.
Onderzoek en redactie
1993-1995
id
Urban : 15497
Beschrijving
Voormalige cinema Albert Hall en feestzaal Roseland, in art-decostijl. Gebouwd in 1931-1932 n.o.v. arch. A. MEULEMAN, gesloten in 1965.In 1931 diende Jos. Weckx een bouwaanvraag in voor een huis aan de E. Pirmezlaan, gelegen vóór de toekomstige cinema en van daaruit ook toegankelijk.
Appartementsgebouw in lichte, gevlamde baksteen van Orp-le-Grand, met vijf bouwlagen en drie traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) onder plat dak. Rechthoekige muuropeningen. Verticaliserend karakter gaccentueerd door monumentale geprofileerde pilastersPlatte, weinig uitspringende muurpijler, vaak met basis en kapiteel. met papyruskapiteel. Gecanneleerde borstweringen1. Verhoogd gedeelte van een vestingsmuur waarachter men veilig kan lopen; - 2. Muurtje of hekwerk (balkon, terras); - 3. Deel van een muur tussen vloer en onderzijde van een venster; - 4. Verhoging van de buitenmuren van een huis boven de zolderbalken waarop een muurplaat rust. en ijzeren balkonleuningen met geometrisch motief in laatste drie bouwlagen. Uitkragende kroonlijstStelselmatig uitkragende geprofileerde lijst boven een muur of een ander belangrijk bouwdeel (entablement)..
Gevel Waversesteenweg : twee maal zo breed ; vier bouwlagen en vijf traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...), geritmeerd door gelijkvormige pilastersPlatte, weinig uitspringende muurpijler, vaak met basis en kapiteel..
Hoge en brede muuropeningen, rechthoekig op de eerste en derde verdieping, rondboogvormig op de tweede verdieping. Bredere centrale traveeVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...), op de verdiepingen verlicht door respectievelijk een hoog en breed vierkant vensterLicht- en/of luchtopening in een muur. twee gekoppeldeTwee of meerdere identieke bouwelementen (vensters, zuilen, pilasters) die tot een groter (symmetrisch) geheel zijn samengevoegd. rechthoekige en rondboogopeningen. De rondboogvensters voorzien van ijzeren borstweringen1. Verhoogd gedeelte van een vestingsmuur waarachter men veilig kan lopen; - 2. Muurtje of hekwerk (balkon, terras); - 3. Deel van een muur tussen vloer en onderzijde van een venster; - 4. Verhoging van de buitenmuren van een huis boven de zolderbalken waarop een muurplaat rust. met geometrisch motief, de overige muuropeningen met gelijkvormige vensterleuningenLage, versierde leuning boven een onderdorpel, meestal in metaal.. Panelen met vegetale sgraffitomotieven. Ter hoogte van friesHorizontale band om een muurvlak in te delen of aan de bovenzijde te begrenzen; al dan niet beschilderd of versierd (terracotta, sgrafitto, cementtegels…). opschrift in reliëf "ROSELAND".
Appartementsgebouw in lichte, gevlamde baksteen van Orp-le-Grand, met vijf bouwlagen en drie traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) onder plat dak. Rechthoekige muuropeningen. Verticaliserend karakter gaccentueerd door monumentale geprofileerde pilastersPlatte, weinig uitspringende muurpijler, vaak met basis en kapiteel. met papyruskapiteel. Gecanneleerde borstweringen1. Verhoogd gedeelte van een vestingsmuur waarachter men veilig kan lopen; - 2. Muurtje of hekwerk (balkon, terras); - 3. Deel van een muur tussen vloer en onderzijde van een venster; - 4. Verhoging van de buitenmuren van een huis boven de zolderbalken waarop een muurplaat rust. en ijzeren balkonleuningen met geometrisch motief in laatste drie bouwlagen. Uitkragende kroonlijstStelselmatig uitkragende geprofileerde lijst boven een muur of een ander belangrijk bouwdeel (entablement)..
Gevel Waversesteenweg : twee maal zo breed ; vier bouwlagen en vijf traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...), geritmeerd door gelijkvormige pilastersPlatte, weinig uitspringende muurpijler, vaak met basis en kapiteel..
Hoge en brede muuropeningen, rechthoekig op de eerste en derde verdieping, rondboogvormig op de tweede verdieping. Bredere centrale traveeVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...), op de verdiepingen verlicht door respectievelijk een hoog en breed vierkant vensterLicht- en/of luchtopening in een muur. twee gekoppeldeTwee of meerdere identieke bouwelementen (vensters, zuilen, pilasters) die tot een groter (symmetrisch) geheel zijn samengevoegd. rechthoekige en rondboogopeningen. De rondboogvensters voorzien van ijzeren borstweringen1. Verhoogd gedeelte van een vestingsmuur waarachter men veilig kan lopen; - 2. Muurtje of hekwerk (balkon, terras); - 3. Deel van een muur tussen vloer en onderzijde van een venster; - 4. Verhoging van de buitenmuren van een huis boven de zolderbalken waarop een muurplaat rust. met geometrisch motief, de overige muuropeningen met gelijkvormige vensterleuningenLage, versierde leuning boven een onderdorpel, meestal in metaal.. Panelen met vegetale sgraffitomotieven. Ter hoogte van friesHorizontale band om een muurvlak in te delen of aan de bovenzijde te begrenzen; al dan niet beschilderd of versierd (terracotta, sgrafitto, cementtegels…). opschrift in reliëf "ROSELAND".
Interieur : oorspronkelijke indeling en structuur. Cinema met 1148 zitplaatsen (parterre en balkon). Opmerkelijk vanwege de vestibule met fraai loket uit de jaren 1930, de hal met monumentale trap, de galerij die toegang verleent tot het balkon en de eigenlijke filmzaal met balkon.
In de kelderverdieping (toegankelijk via Waversesteenweg) danszaal met 430 plaatsen, podium, galerijen, erkersRechthoekig of veelhoekig uitbouwsel, als het ware op de gevel geplakt en daardoor deel uitmakend van de achterliggende ruimte; vaak over één of meer verdiepingen gestapeld. en bar met fraaie reling en decoratie in art-deco.
Woning en ingang cinema met zalen verbonden via lange, smalle gang die uitkomt op de E. Pirmezlaan en bijna loodrecht op het trapezoïdale, haast rechthoekig perceel aan de Waversesteenweg staat.
Gevel Waversesteenweg afwijkend van plan waarop het staat afgebeeld met drie traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) en grote rechthoekige muuropeningen.
In de kelderverdieping (toegankelijk via Waversesteenweg) danszaal met 430 plaatsen, podium, galerijen, erkersRechthoekig of veelhoekig uitbouwsel, als het ware op de gevel geplakt en daardoor deel uitmakend van de achterliggende ruimte; vaak over één of meer verdiepingen gestapeld. en bar met fraaie reling en decoratie in art-deco.
Woning en ingang cinema met zalen verbonden via lange, smalle gang die uitkomt op de E. Pirmezlaan en bijna loodrecht op het trapezoïdale, haast rechthoekig perceel aan de Waversesteenweg staat.
Gevel Waversesteenweg afwijkend van plan waarop het staat afgebeeld met drie traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) en grote rechthoekige muuropeningen.
Over dit interessante complex werd een studie gemaakt en er bestaat een voorstel voor herbestemming van La Rétine du Plateau (vergaderzalen en ruimte voor recepties en tijdelijke tentoonstellingen).
Bronnen
Archieven
GAEtt./OW 8148 (1931), 8520 (1932).
Publicaties en studies
MEIRE, R.J., Histoire d'Etterbeek, Musin, Brussel, 1981, pp. 115, 169.
Inventaire des salles de cinéma de la Région Bruxelles-Capitale, La Rétine du Plateau, 1993, fiche 104.
GAEtt./OW 8148 (1931), 8520 (1932).
Publicaties en studies
MEIRE, R.J., Histoire d'Etterbeek, Musin, Brussel, 1981, pp. 115, 169.
Inventaire des salles de cinéma de la Région Bruxelles-Capitale, La Rétine du Plateau, 1993, fiche 104.