Grootveldlaan

Lange rechte laan, in het verlengde van de Edmond Parmentierlaan en uitgevend op de Koning Boudewijnsquare.

De laan is het resultaat van een overeenkomst gedateerd 28.03.1907, gesloten tussen de gemeente Sint-Pieters-Woluwe, de SA d'entreprise de Stockel en Edmond Parmentier (1857 – 1910) waarbij wordt overeengekomen ‘1. de construire deux avenues destinées à relier l'Avenue de Tervueren au hameau de Stockel; 2. de créer des rues nouvelles sur le territoire de Woluwé St. Pierre; 3. d'élargir certaines voies existantes; 4. de supprimer certaines voies et sentiers existantes'. Deze overeenkomst vormt de voorbode van het K.B. van 18.11.1907 dat, enigszins in lichtgewijzigde vorm de overeenkomst vertaalt in de doelstelling om de Tervurenlaan te verbinden met het gehucht Stokkel door twee brede (12 meter) parallelle lanen aan te leggen, welke op hun beurt worden verbonden met (smallere) secundaire straten. In realiteit betreft het de creatie van de assen Edmond Parmentierlaan – Grootveldlaan en, ten oosten hiervan, de A. Madouxlaan – Orbanlaan. Vervolgens de verlenging van de David Van Beverstraat (zie deze straat) aansluitend op de toekomstige Ed. Parmentierlaan, de Mareydestraat, de verbreding van de Streekweg, of huidige Louis Jasminlaan (zie deze straat), voor het stuk gelegen tussen de Grootveldlaan en de Orbanlaan en overeenkomend met de huidige Pololaan, en ten slotte de luchtvaartlaan. De plannen als bijlage bij dit K.B. werden opgemaakt door Architect Raymond Foucart. De aanlegwerken werden waarschijnlijk uitgevoerd vanaf 1909 en waren voltooid voor 1912. Bijgevolg ging de gemeente Sint-Pieters-Woluwe over tot de gedeeltelijke afschaffing van de buurtwegen n°8, 22 en 15 en de volledige opheffing van paden n°40 en n°42 zoals aangeduid in de buurtwegenatlas van 1847.


Ze is genoemd naar het buurtschap Grand Champ [Grootveld] dat voorkomt op de Gemeenteatlas van 1808. Deze plaatsnaam verwees naar de uitgestrekte velden die zich hier voor de aanleg van de laan bevonden.

De laan is hoofdzakelijk bebouwd met vrijstaande of per twee gekoppelde villa's welke ze een residentieel karakter bezorgt. De eerste bouwblokken (pare en onpare zijde) aan het begin en de het laatste bouwblok aan onpare zijde aan het einde van de laan geven echter een heterogeen beeld bestaande uit bescheiden huizen, in rijwoning of halfopen, en appartementsgebouwen uit verschillende perioden en verschillende stijlen zoals de huizenrij gevormd door de nr. 12 tot 18: nr. 12, een huis in eclectische stijl met art-deco-elementen en waarschijnlijk, naar analogie met nr. 18, ontworpen door architect Joseph Amand (1931); nr. 14, een huis in laat-eclectische stijl (architect Ulysse de Brigode, 1927) en nr. 16, een villa in art deco door de Antwerpse architect M. J. M. Van Bokhoven uit 1928).


De eerste villa's werden gebouwd tussen 1911 en 1914 meestal in het centrale gedeelte van de laan. Het zijn villa's met grote tuin gebouwd op percelen van de SA d'Entreprises de Stockel. Laatstgenoemde was zelf ook bouwheer voor de villa's op nr. 158 (zie dit nummer) en de nr. 236, 238 (zie deze nummers). Andere voorbeelden van deze eerste bouwgolf zijn de villa's op nr. 72 (architect Edmond Abs, 1912), 74 (architect Serneels, 1912, verbouwd in 1950), 107 (zie dit nummer), het sterk verbouwde 161 (architect François Malfait, 1913) en 240 (zie dit nummer).


De belangrijkste bouwgolf dateert van het interbellum welke de laan zijn definitief uitzicht gaf. Opvallend is dat vooral de onpare zijde, welke zuidoostelijk georiënteerd is zodat de tuinen baden in maximaal zonlicht, in de jaren 1920 intensief werd bebouwd met villa's, vaak in cottagestijl. Hun ligging heeft architecturale gevolgen: een opengewerkte (laterale) west- en zuidoostelijke achtergevel met ligging van de belangrijkste woon- en leefruimtes. De noordoostelijke zijgevel is in veel gevallen quasi blind, achter de gevel uitkomend op de laan bevinden zich vaak dienst- of werkvertrekken. Voorbeelden hiervan op nr. 91 (architect René Dendooven, 1924), nr. 101-103 (zie dit nummer), nr. 105 (zie dit nummer), nr. 129-131 (zie dit nummer), nr. 143 (zie dit nummer), nr. 159 (zie dit nummer) en nr. 215 (architect Maurice Mascart, 1935), vergroot in 1954 en 1967.


De interbellumbebouwing aan pare zijde concentreert zich grotendeels aan het einde van de laan waarbij vooral de modernistische villa n.o.v. Willy Minnigh op nr. 282 in het oog springt (zie dit nummer). Het is de enige realisatie in de laan die getuigt van een uitgesproken modernistische stijl. De meer getemperde voorbeelden met reminiscenties naar de cottagearchitectuur bevinden zich op de nr. 242, 244 en 246, 248 (zie deze nummers), de nr. 314 (architect D'Hond, 1926) en de nr. 326 (zie dit nummer). De meer bescheiden huizen, meestal gegroepeerd in huizenrijen bevinden zich aan het begin van de laan, zoals de nr. 184 Bosstraat, Grootveldlaan nr. 2, 4, 6, een geheel van vier arbeiderswoningen gebouwd in betonblokken n.o.v. architect François Malfait, 1922 voor de SA La Construction Economique, in 1923 lichtjes gewijzigd door architect Maquet. Tot de andere vermeldenswaardige rijwoningen uit die tijd behoren de nr. 5, een klein modernistisch appartementsgebouw naar ontwerp van de architect Luc Coppé uit 1938; de nr. 109 en 111, gekoppelde eengezinswoningen in art deco, respectievelijk ontworpen in 1933 en 1936 door architect Jean Storck en de nr. 229, een huis met art-deco-elementen (zie dit nummer).

De laatste belangrijke bouwperiode dateert van de jaren 1950 en 1960. Toen verschenen er vooral villa's volgens de traditionele bouwwijze. De nog zeldzame braakliggende percelen werden tot in de jaren 1990 geleidelijk bebouwd. Het appartementsgebouw van vier bouwlagen ontworpen door architect G. Boël (1961) op nr. 7 en een gedeeltelijk vrijstaande villa ontworpen door architect P. Calame-Rosset (1962) op nr. 26, met een bakstenen gevel waarvan de plannen voorzagen dat hij wit beschilderd zou worden, zijn opmerkelijk omwille van hun typisch naoorlogs modernistische stijl van de jaren 1950 en 1960.


Op nr. 13-31 bevond zich een van de zeldzame industriële gebouwen in deze woonwijk: de voormalige kantoren en werkplaatsen van de aannemer Henri Davin, oorspronkelijke bestaande uit een villa met groot schrijnwerkeratelier van 1930. Sindsdien gekend als Entreprises générales de travaux publics et privés. Béton arme. Grande menuiserie mécanique. Décoration de luxe et ordinaire. In het begin van de jaren 1950 wordt deze infrastructuur overgenomen door de staaldraadproducent nv Bekaert die er in 1955en 1983 bijkomende ateliers aanbouwt. Kort daarna in 1986 wordt er een showroom voor auto's gebouwd en is het gebouwencomplex volledig ingenomen door het koetswerk en onderhoudsfirma van de ets. Van Laeken. Het geheel wordt afgebroken in 2004 en vervangen door een appartementsgebouw.

Vermelden we nog een merkwaardig, niet uitgevoerd ontwerp van een modernistische villa voor de fototograaf A. Alban, dat in 1925 werd getekend door architect Louis Herman De Koninck, en op deze laan moest komen.