Armand Steurssquare

Tussen Jottrandlaan en Deschanellaan (Schaarbeek).

Op verschillende niveaus aangelegd plantsoen, gelegen op de plaats van het voormalige natuurlijk hellende Militieplein (place des Milices). De opening van dit plein voorzien in 1888, werd slechts bij K.B. van 30.06.1890 goedgekeurd. Vanaf 1899 kreeg het plein zijn huidige benaming, naar de toen onlangs overleden burgemeester van Sint-Joost.

Een K.B. van 1902 wijzigde de rooilijn van het lager gelegen gedeelte van het plein zodat het kon aansluiten op de Kolvenierslaan (avenue des Arquebusiers, de huidige Jottrandlaan) en de toekomstige Paul Deschanellaan. De gemeenteraad besloot in 1904 het plein tot square te verbouwen. De eigenlijke aanleg - n.o.v. arch. Eugène DHUICQUE (1877-1955) - werd echter pas goedgekeurd in 1930 en viel samen met de overwelving van een deel van de spoorlijn.

In zijn ontwerp (1930-1931) moest DHUICQUE rekening houden met vier decoratieve elementen: de Eeuwfeestboom, een fontein ter herinnering aan de watervoorziening in de gemeente, het gedenkteken Armand Steurs en de beeldengroep 'De steenhouwers' van Guillaume CHARLIER. De heterogeniteit van deze vier elementen verklaart dan ook de asymmetrische aanleg van de square.
In het hoogst gelegen deel bevindt zich het gedenkteken Armand Steurs in blauwe hardsteen met daarop het opschrift: "AU PROMOTEUR / DE LA PREMIERE / INTERCOMMUNALE / BRUXELLOISE / ARMAND STEURS / 1885 BOURGMESTRE 1898 / DE SAINT-JOSSE-TEN-NOODE".
Centraal voor een exedra in blauwe hardsteen, op het hoogste punt van het lagere deel van het plantsoen staat de Eeuwfeestboom. De oppervlakte van dit deel vormt als het ware een driehoek met afgeronde hoeken. Op de exedra staat te lezen: "SAINT-JOSSE-TEN-NOODE DEFEND SON AUTONOMIE MAIS PARTICIPE AUX ENTENTES INTERCOMMUNALES". Ze wordt voorafgegaan door een fontein, eveneens in blauwe hardsteen, waarbij het water via drie steenbokkoppen in een halfrond bekken valt vanwaar het op zijn beurt in een langwerpig bassin terechtkomt. Bovenop de fontein staat een verguld bronzen beeld, 'De Bron' (1901) door Julien DILLENS (1849-1904).
Aan beide uiteinden van het voorafgaande terras bevinden zich nog twee andere fonteinen in blauwe hardsteen en brons met gestileerde oosterse vorm. Net zoals de andere architectuurelementen in het plantsoen, dragen ze de stempel van de art deco. In het verlengde van de exedra, ongeveer twee meter lager, bevindt zich een cirkelvormig bassin met fontein. In de lagere hoek van de square, aan het uiteinde van een langwerpig grasperk, bevindt zich het bovengenoemde monument 'De steenhouwers' (graniet, 1907) van Guillaume CHARLIER (1854-1925).
Bij restauratiewerken in 1986-1988, uitgevoerd door het "Bureau Pechère et Partners", werd de square beschermd door een ijzeren hekken. De site werd op 17.06.1993 beschermd door het Brussels Hoofdstedelijk Gewest.

De square wordt omgeven door huizen in eclectische stijl en appartementsgebouwen gebouwd tussen 1927 en 1969.
De zijde die het verlengde van de Oogststraat vormt, werd het vroegst bebouwd. Nr. 1, grondig gewijzigd in 1962, dateert van 1888 toen het plein nog niet aangelegd was. Alle overige woningen, uitgezonderd de panden op de hoek van de Vier-September-Dagenlaan en de Jottrandlaan, waren opgetrokken in rode baksteen (de gevel van nr. 4 werd gewijzigd in 1967).
De bebouwing van de lager gelegen pleinwand (1902-1904) vormt een homogeen geheel (nr. 8 tot 19), de hogere zijde bestaat uit appartementsgebouwen. Zie nr. 22, "BeauSite" (1950) en nr. 24 "Belvédère" (1949) van de arch. J. BYTROP; nr. 25c tot 28 in eclectische stijl (1897, 1899) werden afgebroken om plaats te maken voor een gebouw uit 1969.

 

Bescherming 17.06.1993.