Typologie(ën)

school

Ontwerper(s)

Stijlen

Eclectisme met pittoresk karakter

Inventaris(sen)

  • Actualisatie van het inventarisatieproject van het Bouwkundig Erfgoed (DMS-DML - 1995-1998)
  • Het monumentale erfgoed van België. Schaarbeek (Apeb - 2010-2015)

Dit (deze) goed(eren) bezit(ten) de volgende waarde(n)

  • Artistiek
  • Esthetisch
  • Historisch
  • Sociaal
  • Stedenbouwkundig

Onderzoek en redactie

2013-2014

id

Urban : 22597
lees meer

Beschrijving

Gemeentelijk schoolcomplex dat de zuidelijke helft van het huizenblok tussen de François-Joseph Navezstraat, de Portaelsstraat en de Capronnierstraat inneemt. Gebouwen in eclectische stijl met pittoreske inslag, gelegen rond verscheidene binnenplaatsen, met hoofdingang in de Capronnierstraat.

Geschiedenis
Na de oprichting van de grote scholengroepen van de Josaphatstraat en de Linthoutwijk in de jaren 1900, wou de gemeente op heel haar grondgebied een aantal kleine scholen vestigen om het onderwijs voor iedereen toegankelijk te maken. Voor de wijk Monplaisir, die zich rond de Huart Hamoirlaan ontwikkelde, werd in 1913 de oprichting van een scholengroep in het huizenblok Navez-Portaels-Capronnier gepland, bestaande uit een lagere school voor meisjes, een lagere school voor jongens en een gemengde kleuterschool. In afwachting van de definitieve gebouwen werden op de site verwijderbare dubbelwandige houten paviljoenen geplaatst. In 1916 keurde de gemeenteraad een krediet goed voor de bouw van zes paviljoenen; in datzelfde jaar werden daaraan een kleuterklas en een dienstpaviljoen bestemd voor de conciërge toegevoegd. De school werd geopend op 18.09.1916, in volle oorlog.

Vanaf juni 1926 werden de bouwvallige gebouwen in half-duurzame materialen heropgebouwd, met vakwerk van bakstenen en hout. In de jaren 1930 werden ze aangevuld met vleugels in dezelfde stijl: twee klassen in 1935 (A), een leslokaal en een wasplaats in 1938 (B). De school omvatte toen een openluchtklas met pergola en een zandplein (C), evenals een binnentuin (D) en een binnenplaats versierd met bomen en een groot perk (E). In 1939 werd de ingang in modernistische stijl herbouwd (F). In 1942 werd een plan voor de volledige renovatie van de school ontworpen, maar dat bleef zonder gevolg. De tijdens de oorlog beschadigde gebouwen in de Navezstraat (G) werden in 1949 gerestaureerd. De school, die zonder funderingen op een onstabiel terrein is gebouwd, zal worden gesloopt om plaats te maken voor sociale woningen.

Capronnierstraat 1, Gemeenteschool nr. 14, situatieplan, GAS/OW Farde 9-École n[sup]o[/sup] 14 (1938).

Beschrijving
Alle gebouwen liggen aan de straatkant, met afgesneden hoeken aan de twee uiteinden van de Capronnierstraat. Een toegangsvolume onder plat dak (F) leidt naar de hoofdbinnenplaats, waarrond twee L-vormige vleugels liggen (H), met daarin de klassen aan weerszijden van vestiaires, alsook het bureau van de directrice en de portiersloge. Op deze binnenplaats geeft ook een oude overdekte speelplaats (I) uit, onder een gebinte met metalen spantbalken, die tot turnzaal is omgebouwd. Hier bevond zich oorspronkelijk een toneelscène, die thans als klas is ingericht.

Gevels van één bouwlaag onder schilddakDak met twee driehoekige dakvlakken aan de smalle zijde en twee trapeziumvormige aan de lange zijde., met ingesnoerde dakgoot. Bakstenen gevels. Rechthoekige muuropeningen. RaamwerkVast of bewegend houten of metalen omlijsting van een ruit binnen een kozijn. met roedeverdeling bewaard, met een aantal schuiframen.
De gevels van de gebouwen uit 1926 en 1935 hebben houten vakwerk en geometrische decors van gele bakstenen. De muren bestaan uit een bakstenen muurvlak en een lege ruimte met daarop de lambriseringWandbetimmering, meestal bestaande uit paneelwerk, aangebracht tegen een binnenmuur (vaak het onderste gedeelte ervan); later ook in marmer, stucwerk, …. Aan de binnenplaats, deuren en sommige venstersLicht- en/of luchtopening in een muur. onder houten luifelAfdak boven de ingang van een huis of handelszaak., die van de deuren met overdwarse consolesVoornamelijk voluut- of S-vormig kraagstuk, soms ook louter decoratief. met art-nouveau-inslag.
Lichtjes uitspringende toegang met uitkragingen voorzien van venstersLicht- en/of luchtopening in een muur.. Deur met hardstenen omlijsting met het opschrift “ECOLE / SCHOOL NO/R 14”.

Interieur. Vloeren met beige-okerkleurige en zwarte of grijze en rode keramiektegels. Lage lambriseringWandbetimmering, meestal bestaande uit paneelwerk, aangebracht tegen een binnenmuur (vaak het onderste gedeelte ervan); later ook in marmer, stucwerk, … in de klassen en vestiaires.

Bronnen

Archieven
GAS/OW 34.
GAS/OW Farde 9-School nr. 14.
Archief van de Gemeenteschool nr. 14.

Tijdschriften
SIMONETTI, P., “‘Il faut que l'école aille à l'enfant'. Une histoire de l'école rue Capronnier”, Scarenbeka, 19, september 1998, pp. 13-21.