Onderzoek en redactie

2009-2011

 

Bekijk de weerhouden gebouwenLichtjes bochtige en sterk hellende straat van de Kroonlaan naar het Flageyplein. Ze wordt doorkruist door de Gistraat en de Spiraalbuisstraat. De Damstraat begint hier.

Net als de Kuipstraat, de Giststraat, de Spiraalbuisstraat, de Mouterijstraat en de Luikenaarsstraat (vroeger rue de l'Orge [Gerststraat], ontstaan uit de verbreding van de Montagne du Cygne [Zwanenberg] werd de Brouwerijstraat aangelegd in het kader van het Plan de la transformation du quartier du Cygne, gelegen tussen de Graystraat, het Flageyplein (destijds Heilig-Kruisplein), de Boondaalsesteenweg en de Kroonlaan. Deze wijk bestond destijds slechts uit vier smalle straten: de Fonteinstraet, de Damstraet, de Zwanenberg [Montagne du Cygne] en de Zwanenstraat. In het kader van dit plan dat werd opgesteld door inspecteur der wegen Victor Besme en werd goedgekeurd bij K.B. van 25.05.1894, werden de eerste verbreed terwijl de Zwanenstraat verdween.

Net als de rest van de straten in de buurt (brouwerij, kuip, spiraalbuis, gist, mouterij en gerst) herinnert deze naam eraan dat deze plaats vroeger het centrum was van een grote brouwerijindustrie.

Brasserie [i]L’Italie[/i], ca. 1750

Op de hoek van de Damstraat en de Brouwerijstraat was vroeger de voormalige brouwerij L'Italie gevestigd. Zij wordt al vanaf 1616 vermeld en werd in 1696 gekocht door de familie Van Overstraeten; van 1773 tot 1859 werd ze geleid door de familie Van Zeebroeck en vervolgens gehuurd door de familie Lannoy. Deze laatsten vestigden zich in 1873 ter hoogte van de huidige Biarritzsquare (zie deze square). De gebouwen in de Damstraat werden ook nog gebruikt door de brouwers Windelincx en Coveliers. In 1890 werd de brouwerij onteigend en later gesloopt voor de aanleg van de Zwanenwijk.

De Brouwerijstraat werd van 1897 tot 1910 bebouwd. De laatste overblijvende percelen werden bebouwd in de jaren 1920 en 1930.

De onpare kant bestaat vooral uit burgerwoningen in eclectische stijl, waarvan sommige met elementen in art nouveau. Aan de kant van het Flageyplein hebben de meeste huizen een handelsruimte op de benedenverdieping. Deze huizen vormen lange homogene huizenrijen, waarvan de visuele impact wordt versterkt door de sterke helling van de straat (nr. 1-3 tot 19, 27 tot 31, 37 tot 45, 47 tot 71 en 79 tot 87).
Naar verluidt zou de familie Delune – bestaande uit architecten (Ernest, Aimable en Léon), een aannemer (Edmond) en een schrijnwerker (Henri) – aan de onpare kant van de Brouwerijstraat een groot aantal gronden hebben gekocht om ze daarna weer te verkopen. Ze werd ook belast met de bouw van huizen bestemd voor derden of bouwde ze voor eigen rekening (zie nr. 1-3 tot 19, 27, 31, 37 tot 41, 51a en 53). Het ging dus om een grootschalige vastgoedinvestering. Alle huizen zijn verschillend, maar het homogene aspect van het geheel is verrassend.
Ernest Delune deed een gelijkaardige investering in de wijk van de vijvers van Elsene, door de meeste gronden te kopen in de Dalsstraat. Hij liet daar ook de huizen bouwen om ze daarna te verkopen (zie deze straat).

Brouwerijstraat, laatste straatgedeelte vanaf het kruispunt met de Giststraat, ca. 1920

Hoewel aan pare kant de eclectische stijl overweegt, is de typologie van de bebouwing gevarieerd. Het betreft grotendeels opbrengsthuizen met handelsruimte op de benedenverdieping, zoals het opmerkelijke geheel dat Albert Huvenne in 1909 bouwde voor rekening van de koffiebrander Charles Aimé Lambrecht (zie nr. 32-34-36 tot 74-76-78) of de gebouwen op nr. 80, 82, 84-86 en 88-90.

Bronnen

Archieven
GAE/OW Historique des rues (1925).
GAE/OW 46.
GAE/OW Q9 Quartier du Cygne.
GAE/DS 80, 82: 46-80-82, 84-86: 46-84-86 en 88-90: 46-88-90.

Publicaties en studies
GONTHIER, A., Histoire d'Ixelles, Le Folklore Brabançon, Impr. De Smedt, Brussel, 1960, pp. 45-90, 134-135, 160-161, 216.
GUILLAUME, A., MEGANCK, M., et al., Atlas du sous-sol archéologique de la Région de Bruxelles:15 Ixelles, Bruxelles, 2005, pp. 57-58.
HAINAUT, M., BOVY, Ph., Le quartier du Cygne (1), Gemeente Elsene, Brussel, 2000 (À la découverte de l'histoire d'Ixelles, 6).
HAINAUT, M., BOVY, Ph., Le quartier du Cygne (2), Gemeente Elsene, Brussel, 2000 (À la découverte de l'histoire d'Ixelles, 6).
Ixelles, Ensembles urbanistiques et architecturaux remarquables, ERU, Brussel, 1990, pp. 93-98.
LE ROY, P., Monographie de la commune d'Ixelles, Imprimerie Générale, Brussel, 1885, pp. 295-305.