Koudenberg

Onderzoek en redactie

1989-1994

Bekijk de weerhouden gebouwenVan Ravensteinstraat naar Villa Hermosastraat.
Rest van een oorspronkelijk langere straat, vanaf de Hofberg in een wijde boog afdalend naar de Kantersteen, aangelegd bij K.B. van 1895. Het toponiem Koudenberg, ontleend aan de aloude paleisheuvel, gold eertijds voor het gedeelte van de middeleeuwse “Steenweg” tussen de Magdalenasteenweg en de Koudenbergsepoort van de eerste stadsomwalling, in 1853 geïncorporeerd in de Naamsestraat.
De aanleg van de huidige Koudenberg, lange tijd rue Courbe genaamd, maakte deel uit van het project voor heraanleg van de Hofberg, en uitbreiding en vrijmaking van de Koninklijke Musea voor Schone Kunsten - vervolgens Paleis voor Kunst, Wetenschap en Letterkunde -, gekoppeld aan de sanering van het volkse Sint-Rochuskwartier. Een eerste project van architect Henri Maquet van 1876, werd gecombineerd met een project voor de Musea, Bibliotheek en uitbreidingen van architect Alphonse Balat van 1882, en verder uitgewerkt door Maquet tussen 1884 en 1898. De afbraak van het Sint-Rochuskwartier en de aanleg van de rue Courbe in 1897-1899 vormde hierin de eerste fase van uitvoering (zie Europakruispunt en Kunstberg).

Bouw van een reeks winkelhuizen aan de noordzijde, met overwegend neogotische en neorenaissance-inslag in 1897-1902, onder meer naar ontwerp van architecten Paul Saintenoy (1898, nr. 64-66), G. Vanden Bemden (1898, nr. 78), E. Collès (1898) en een reeks van zes panden naar ontwerp van L. Laureys (1900); voorts twee art nouveaupanden naar ontwerp van Saintenoy (1899 en 1901), waarvan het oudste een vroege toepassing vormde van gewapend beton (Hennebique) voor structuur en gevel. Ca. 1908-1909 werd, met het oog op de Wereldtentoonstelling van 1910, op het nog steeds braakliggende terrein, een voorlopige tuin aangelegd, met trappartijen, watervallen en beelden, naar ontwerp van architect J. Vacherot (Parijs). Gelijktijdig verbreding en verbetering van de straataanleg, en begin van aanleg van de Ravensteinstraat gepaard met sloop van enkele van voornoemde huizen; voorts opvulling van de resterende percelen, cf. nr. 68 tot 72-74, en bouw van een reeks éénlaagse winkelpanden naar ontwerp van Saintenoy van 1909 in het westelijk straatgedeelte. Sloop van laatst genoemde straatgedeelte en de Vacherot-tuin ca. 1955, voor de oprichting van de huidige Kunstberg door de architecten J. Ghobert en M. Houyoux, in project vanaf 1937, uitgevoerd in 1954-1969. Sindsdien wordt de straat ten westen begrensd door het Kunstberg-complex.

Bronnen

Archieven
SAB/OW 1071 (1898), 27539 (1900), 5406 (1899), 9861 (1901), 3356 (1909), 9862, 16755, 31415-31422.