Typologie(ën)
beeldhouwwerk en herdenkingsmonument
Ontwerper(s)
G. SANGIORGI – bronsgieter – 1902
Jean DE BOLOGNE – beeldhouwer – 1563-1567
Juridisch statuut
Ingeschreven in de wettelijke inventaris op 19 augustus 2024
Inventaris(sen)
- Het monumentale erfgoed van België. Laken - Koninklijk Domein (DPC - DCE)
Dit (deze) goed(eren) bezit(ten) de volgende waarde(n)
- Artistiek Het ontwerp van een onroerend goed (gebouw) door een gerenommeerde kunstenaar (architect) kan maar zeer zelden als criterium worden beschouwd. Om het belang van de selectie van dit onroerend goed te beoordelen, en de plaats dat het inneemt in het oeuvre van een kunstenaar (architect), is dit een criterium dat moet worden afgewogen met de architectonische kwaliteit (compositie en interne structuur), de uitvoering (materialen, technische beheersing), de plaats in de architectuurgeschiedenis dewelke een getuigenis zijn van een fase of aspect van landschapsarchitectuur of de bouwkunst in het verleden. Zodoende gelden koppelingen naar volgende criteria: zeldzaamheid (typologie, stijl, materiaalgebruik, bronnen), representativiteit (idem) en integriteit (idem + kwaliteit van uitvoering).
- Esthetisch Het onroerend goed heeft een esthetische waarde als het de waarnemer zintuigelijk prikkelt op een positieve manier (‘ervaring van schoonheid). Historisch gezien werd deze waarde aangewend om waardevolle natuurlijke of semi-natuurlijke gebieden aan te duiden, maar het kan ook gelden voor grote gehelen van gebouwen in een stedelijk gebied, met of zonder natuurlijke elementen, of monumenten die het stadslandschap markeren. Automatisch dringt een afweging met andere waarden zich op, de artistieke in de eerste plaats, maar ook de landschappelijke (integratie van het werk in het stedelijk landschap, oriëntatiepunten in de stad) en stedenbouwkundige waarde (spontane of rationele stedelijke gehelen), en dienen koppelingen naar selectiecriteria worden gemaakt: representativiteit, ensemblewaarde en contextuele waarde. Criteria die met andere (met name artistieke) criteria moeten worden gecombineerd.
- Historisch Het onroerend goed heeft een historische waarde als het getuigt van een bijzondere periode in de geschiedenis van de streek of de gemeente, of als bijzonder belangrijke ouderdom en zeldzame ontwikkeling voor een periode (bv. tuinstad die representatief is voor een bouwwijze die werd toegepast in het kader van de grote bouwcampagnes na de Tweede Wereldoorlog; dorpskernen die de eerste gegroepeerde bouwwerken van de gemeenten van de tweede ring illustreren; Hallepoort als overblijfsel van de tweede omwalling; enz.), of als getuigenis van een bepaalde stedelijke (en/of landschappelijke) ontwikkeling van de stad (bv. gebouwen aan de centrale boulevards of in de Leopoldswijk), of wanneer het een band vertoont met een belangrijke historische figuur - met inbegrip van persoonlijke huizen van architecten en kunstenaarsateliers (b.v. het geboortehuis van Constantin Meunier, het huis van Magritte), of in verband kan worden gebracht met een belangrijke historische gebeurtenis (b.v. huizen van de wederopbouw na het bombardement van 1695, Congreskolom), of een typologische representativiteit vertoont die kenmerkend is voor een commerciële of culturele beroepsactiviteit (bv. kerken, bioscopen, industriële architectuur, apotheken).
- Landschappelijk Een landschap is een gebied, zoals waargenomen door de mens, waarvan het karakter het resultaat is van ondernomen actie en interactie van natuurlijke en/of menselijke factoren. Het is een schaalbegrip bestaande uit verschillende (erfgoed)componenten, die elk, al of niet hun intrinsieke waarde hebben, maar alles samen tot een groter meerwaardegeheel verheffen én dat dit ook zo word gepercipieerd vanop een bepaalde afstand. Wijde stadspanorama’s zijn het landschap bij uitstek, denken we bijvoorbeeld het zicht over de benedenstad van Brussel vanop het Koningsplein, maar ook op kleinere schaal kunnen dergelijke uit verschillende samengestelde componenten landschappen voorkomen.
- Stedenbouwkundig Sommige bouwkundige goederen spelen, meer dan andere bouwkundige goederen, een prominente rol in de planmatige inrichting van de bebouwde ruimte in het verleden. Meestal determineren zijn andere stedenbouwkundige (plan)vormen zodat er zich een wisselwerking voortdoet tussen bebouwde en niet-bebouwde (of open) ruimte. Die inrichting omvat ook de samenhang tussen verschillende schaalniveaus. Een onroerend goed heeft stedenbouwkundige waarde wanneer het hierin een rol speelt, bijvoorbeeld hoekgebouwen, coherente pleinen of (straatwanden), deskundig ingeplante torens (hoogbouw) en hun relatie tot hun onmiddellijke kwaliteitsvolle omgeving die coherent kan zijn, maar ook contrastrijk, maar ook relicten van stedenbouwkundige concepten en hoe deze architecturaal (en typologisch) zijn of werden ingevuld, zoals bijvoorbeeld de nog bewaarde eclectische stadspaleizen en/of herenhuizen in de Leopoldswijk.
Onderzoek en redactie
2021
id
Urban : 39528
Beschrijving
De Neptunusfontein staat
op een square aan de Van Praetlaan, in het noorden van het Koninklijk Park van Laken en nabij het Chinees
Paviljoen. Ze werd in 1902 door de Romeinse bronsgieter G. Sangiorgi uitgevoerd en in februari 1904 opgesteld. Dit gebeurde in opdracht van koning Leopold II, die
een afgietsel liet maken van de Neptunusfontein die de maniëristische
beeldhouwer Giovanni da Bologna (of Giambologna, ca. 1524-1608) tussen
1563 en 1567 ontwierp voor de Piazza del Nettuno in Bologna.
Deze exacte replica was onderdeel van een door Leopold II opgevat stadsontwikkelingsplan dat zijn oorsprong vond in 1900, toen de koning de Wereldtentoonstelling van Parijs bezocht. De koning was er gefascineerd door een attractie genaamd “Le Tour du Monde”. Ze inspireerde hem voor zijn Koninklijk Paleis van Laken, en hij wou ook een straat aanleggen met exotische paviljoenen en replica’s van beroemde monumenten. Van dit plan werden enkel het Chinees Paviljoen, de Japanse Toren (allebei van architect Alexandre Marcel) en de kopie van de fontein van Giovanni da Bologna uitgevoerd.
Op een stenen sokkel verrijst een bronzen standbeeld dat de God van de Zee, de Oceanen en de Wateren voorstelt, met aan zijn voeten vier sirenes (nereïden) uit wier borsten waterstralen lopen.
Deze exacte replica was onderdeel van een door Leopold II opgevat stadsontwikkelingsplan dat zijn oorsprong vond in 1900, toen de koning de Wereldtentoonstelling van Parijs bezocht. De koning was er gefascineerd door een attractie genaamd “Le Tour du Monde”. Ze inspireerde hem voor zijn Koninklijk Paleis van Laken, en hij wou ook een straat aanleggen met exotische paviljoenen en replica’s van beroemde monumenten. Van dit plan werden enkel het Chinees Paviljoen, de Japanse Toren (allebei van architect Alexandre Marcel) en de kopie van de fontein van Giovanni da Bologna uitgevoerd.
Op een stenen sokkel verrijst een bronzen standbeeld dat de God van de Zee, de Oceanen en de Wateren voorstelt, met aan zijn voeten vier sirenes (nereïden) uit wier borsten waterstralen lopen.
Bronnen
Publicaties en studies
DEMEY, Th.,
Het koninklijk domein van Laken,
Ministerie van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, Brussel, 2004 (verz.
Brussel, Stad van Kunst en Geschiedenis, 37), pp. 40, 41.
DEMEY, Th., Léopold II (1865-1909), La marque royale sur Bruxelles, Badeaux, Brussel,
2009, p. 397.
DE ROOSE, F., De
fonteinen van Brussel, Editions Racines, Brussel, 1999.
Websites
http://bomen-inventaris.irisnet.be/sites.php?id=226
