Typologie(ën)
woning
winkel
winkel
Ontwerper(s)
ORANG LARI – 1908
Juridisch statuut
Ingeschreven in de wettelijke inventaris op 19 augustus 2024
Stijlen
Eclectisme
Art nouveau
Inventaris(sen)
- Urgentie-inventaris van het bouwkundig erfgoed van de Brusselse agglomeratie (Sint-Lukasarchief 1979)
- Actualisatie van de Urgentie-Inventaris (Sint-Lukasarchief - 1993-1994)
- Actualisatie van het inventarisatieproject van het Bouwkundig Erfgoed (DMS-DML - 1995-1998)
- Permanente actualisatie van de inventaris van het Bouwkundig Erfgoed (DPC-DCE)
- Het monumentale erfgoed van België. Anderlecht-Kuregem (Archistory - 2017-2019)
Dit (deze) goed(eren) bezit(ten) de volgende waarde(n)
- Artistiek Het ontwerp van een onroerend goed (gebouw) door een gerenommeerde kunstenaar (architect) kan maar zeer zelden als criterium worden beschouwd. Om het belang van de selectie van dit onroerend goed te beoordelen, en de plaats dat het inneemt in het oeuvre van een kunstenaar (architect), is dit een criterium dat moet worden afgewogen met de architectonische kwaliteit (compositie en interne structuur), de uitvoering (materialen, technische beheersing), de plaats in de architectuurgeschiedenis dewelke een getuigenis zijn van een fase of aspect van landschapsarchitectuur of de bouwkunst in het verleden. Zodoende gelden koppelingen naar volgende criteria: zeldzaamheid (typologie, stijl, materiaalgebruik, bronnen), representativiteit (idem) en integriteit (idem + kwaliteit van uitvoering).
- Esthetisch Het onroerend goed heeft een esthetische waarde als het de waarnemer zintuigelijk prikkelt op een positieve manier (‘ervaring van schoonheid). Historisch gezien werd deze waarde aangewend om waardevolle natuurlijke of semi-natuurlijke gebieden aan te duiden, maar het kan ook gelden voor grote gehelen van gebouwen in een stedelijk gebied, met of zonder natuurlijke elementen, of monumenten die het stadslandschap markeren. Automatisch dringt een afweging met andere waarden zich op, de artistieke in de eerste plaats, maar ook de landschappelijke (integratie van het werk in het stedelijk landschap, oriëntatiepunten in de stad) en stedenbouwkundige waarde (spontane of rationele stedelijke gehelen), en dienen koppelingen naar selectiecriteria worden gemaakt: representativiteit, ensemblewaarde en contextuele waarde. Criteria die met andere (met name artistieke) criteria moeten worden gecombineerd.
- Historisch Het onroerend goed heeft een historische waarde als het getuigt van een bijzondere periode in de geschiedenis van de streek of de gemeente, of als bijzonder belangrijke ouderdom en zeldzame ontwikkeling voor een periode (bv. tuinstad die representatief is voor een bouwwijze die werd toegepast in het kader van de grote bouwcampagnes na de Tweede Wereldoorlog; dorpskernen die de eerste gegroepeerde bouwwerken van de gemeenten van de tweede ring illustreren; Hallepoort als overblijfsel van de tweede omwalling; enz.), of als getuigenis van een bepaalde stedelijke (en/of landschappelijke) ontwikkeling van de stad (bv. gebouwen aan de centrale boulevards of in de Leopoldswijk), of wanneer het een band vertoont met een belangrijke historische figuur - met inbegrip van persoonlijke huizen van architecten en kunstenaarsateliers (b.v. het geboortehuis van Constantin Meunier, het huis van Magritte), of in verband kan worden gebracht met een belangrijke historische gebeurtenis (b.v. huizen van de wederopbouw na het bombardement van 1695, Congreskolom), of een typologische representativiteit vertoont die kenmerkend is voor een commerciële of culturele beroepsactiviteit (bv. kerken, bioscopen, industriële architectuur, apotheken).
- Stedenbouwkundig Sommige bouwkundige goederen spelen, meer dan andere bouwkundige goederen, een prominente rol in de planmatige inrichting van de bebouwde ruimte in het verleden. Meestal determineren zijn andere stedenbouwkundige (plan)vormen zodat er zich een wisselwerking voortdoet tussen bebouwde en niet-bebouwde (of open) ruimte. Die inrichting omvat ook de samenhang tussen verschillende schaalniveaus. Een onroerend goed heeft stedenbouwkundige waarde wanneer het hierin een rol speelt, bijvoorbeeld hoekgebouwen, coherente pleinen of (straatwanden), deskundig ingeplante torens (hoogbouw) en hun relatie tot hun onmiddellijke kwaliteitsvolle omgeving die coherent kan zijn, maar ook contrastrijk, maar ook relicten van stedenbouwkundige concepten en hoe deze architecturaal (en typologisch) zijn of werden ingevuld, zoals bijvoorbeeld de nog bewaarde eclectische stadspaleizen en/of herenhuizen in de Leopoldswijk.
Onderzoek en redactie
2016, 2019
id
Urban : 34904
Beschrijving
Huis in eclectische stijl met
art-nouveau-invloed, in 1908 ontworpen door architect Orang Lari voor een fabrikant
van industriële borstels, Th. Tool, op een haaks gebogen perceel dat uitmondt
op nr. 36 Elektriciteitsstraat. Aan deze zijde werd een magazijn ontworpen, dat
in 1978 werd verbouwd (n.o.v. architect M. Winckel). Gesigneerd op de sokkel “ORANG
LARI / arch:”.
Gevel met twee ongelijke traveeën, de hoofdtraveeBredere en rijker uitgewerkte travee, meestal van een huis met asymmetrische compositie; vaak in risaliet en onder bekronende topgevel. met drie bouwlagen, elk met een vensterLicht- en/of luchtopening in een muur. gekoppeldTwee of meerdere identieke bouwelementen (vensters, zuilen, pilasters) die tot een groter (symmetrisch) geheel zijn samengevoegd. aan een smaller vensterLicht- en/of luchtopening in een muur.; de toegangstraveeTravee waarin de toegang is ondergebracht. heeft een extra bouwlaag onder topgevelHoogste deel van een gevel, vaak driehoekig en/of getrapt.. Gevel in witte baksteen met elementen in donkergroen geverniste bakstenen en hardsteen. Elementen in bewerkte natuursteen, met groeven en (onregelmatige) uitsnijdingen in art-nouveaustijl. De meeste muuropeningen zijn getoogd.
Op de hoofdtraveeBredere en rijker uitgewerkte travee, meestal van een huis met asymmetrische compositie; vaak in risaliet en onder bekronende topgevel., keldervenster onder I-balkIJzeren latei met I-profiel. en met stijlen die vleugelstukken vormen. Hoofdvensters op aanzetstenen met knopRond of afgeplat bolvormig ornament.. Lekdorpels met spuwerUitmonding van een goot of waterbekken waarlangs overtollig water wordt afgevoerd.. Balkons op de verdiepingen, met smeedijzeren borstweringen1. Verhoogd gedeelte van een vestingsmuur waarachter men veilig kan lopen; - 2. Muurtje of hekwerk (balkon, terras); - 3. Deel van een muur tussen vloer en onderzijde van een venster; - 4. Verhoging van de buitenmuren van een huis boven de zolderbalken waarop een muurplaat rust. met platen strekmetaal en plantenmotief in het midden. Vensterleuningen op de benedenverdieping met fijne smeedijzeren elementen. Hoofdgestel met boogfriesReeks van kleine (decoratieve) bogen, vaak steunend op kraagstenen..
Op de toegangstraveeTravee waarin de toegang is ondergebracht., deur gekoppeldTwee of meerdere identieke bouwelementen (vensters, zuilen, pilasters) die tot een groter (symmetrisch) geheel zijn samengevoegd. aan een klein rondboogvenster en een uitspringende borstwering die de brievenbus vormt. Omlijsting versierd met bloemmotieven. Op de verdiepingen, travee in risalietRisaliet (Italiaans, van risalto: uitstekend deel), vooruitspringend volume van een gevel dat over de hele hoogte doorloopt en soms hoger is; naar gelang de positie worden er midden-, zij- en hoekrisalieten onderscheiden. op een stenen basis die geprofileerde postamenten1. Rechthoekig voetstuk van een standbeeld; - 2. Balkvormige stenen bekroning; - 3. Stenen zijstukken van een balkonborstwering. draagt met waaiervormig smeedijzeren traliewerk voor het vensterLicht- en/of luchtopening in een muur. op de eerste verdieping, dat net als het venster op de tweede verdieping wordt bekroond door een onregelmatig uitgesnedenVerdiept aanbrengen, beitelen,… latei onder een paneel met floraal sgraffitoSgraffito (Italiaans, van sgraffiare: krabben), decoratieve muurtechniek waarbij men een donkere pleisterlaag (doorgaans zwart, roetbruin of grijs) met een lichtgekleurde pleisterlaag bedekt; door de bovenste, nog niet verharde, laag weg te nemen volgens een vooraf bepaald grafisch ontwerp ontstaat een verdiepte tekening; de lichtgekleurde pleisterlaag kan bovendien gekleurd worden ‘al fresco’ (op de verse pleister) of ‘al secco’ (op de droge pleister).. Venster in de laatste bouwlaag rondboogvormig, onder een gewelfde geveltop (beschadigd) met uitgesnedenVerdiept aanbrengen, beitelen,… topstukken en een sgraffito met de voorstelling van een vogel.
Dakkapel wellicht van latere datum (gewijzigd). Kroonlijst bekleed met pvc. Deur met panelen met geometrisch decor en raamwerkVast of bewegend houten of metalen omlijsting van een ruit binnen een kozijn. van het aanpalende vensterLicht- en/of luchtopening in een muur. bewaard. Het meeste overige raamwerk was vroeger voorzien van een roedeverdeling in het bovenlichtBovenste gedeelte van een raam- of deurkozijn, gescheiden door een dwarsregel; soms voorzien van glas-in-lood en/of roeden. of in het ondergedeelte.
Gevel met twee ongelijke traveeën, de hoofdtraveeBredere en rijker uitgewerkte travee, meestal van een huis met asymmetrische compositie; vaak in risaliet en onder bekronende topgevel. met drie bouwlagen, elk met een vensterLicht- en/of luchtopening in een muur. gekoppeldTwee of meerdere identieke bouwelementen (vensters, zuilen, pilasters) die tot een groter (symmetrisch) geheel zijn samengevoegd. aan een smaller vensterLicht- en/of luchtopening in een muur.; de toegangstraveeTravee waarin de toegang is ondergebracht. heeft een extra bouwlaag onder topgevelHoogste deel van een gevel, vaak driehoekig en/of getrapt.. Gevel in witte baksteen met elementen in donkergroen geverniste bakstenen en hardsteen. Elementen in bewerkte natuursteen, met groeven en (onregelmatige) uitsnijdingen in art-nouveaustijl. De meeste muuropeningen zijn getoogd.
Op de hoofdtraveeBredere en rijker uitgewerkte travee, meestal van een huis met asymmetrische compositie; vaak in risaliet en onder bekronende topgevel., keldervenster onder I-balkIJzeren latei met I-profiel. en met stijlen die vleugelstukken vormen. Hoofdvensters op aanzetstenen met knopRond of afgeplat bolvormig ornament.. Lekdorpels met spuwerUitmonding van een goot of waterbekken waarlangs overtollig water wordt afgevoerd.. Balkons op de verdiepingen, met smeedijzeren borstweringen1. Verhoogd gedeelte van een vestingsmuur waarachter men veilig kan lopen; - 2. Muurtje of hekwerk (balkon, terras); - 3. Deel van een muur tussen vloer en onderzijde van een venster; - 4. Verhoging van de buitenmuren van een huis boven de zolderbalken waarop een muurplaat rust. met platen strekmetaal en plantenmotief in het midden. Vensterleuningen op de benedenverdieping met fijne smeedijzeren elementen. Hoofdgestel met boogfriesReeks van kleine (decoratieve) bogen, vaak steunend op kraagstenen..
Op de toegangstraveeTravee waarin de toegang is ondergebracht., deur gekoppeldTwee of meerdere identieke bouwelementen (vensters, zuilen, pilasters) die tot een groter (symmetrisch) geheel zijn samengevoegd. aan een klein rondboogvenster en een uitspringende borstwering die de brievenbus vormt. Omlijsting versierd met bloemmotieven. Op de verdiepingen, travee in risalietRisaliet (Italiaans, van risalto: uitstekend deel), vooruitspringend volume van een gevel dat over de hele hoogte doorloopt en soms hoger is; naar gelang de positie worden er midden-, zij- en hoekrisalieten onderscheiden. op een stenen basis die geprofileerde postamenten1. Rechthoekig voetstuk van een standbeeld; - 2. Balkvormige stenen bekroning; - 3. Stenen zijstukken van een balkonborstwering. draagt met waaiervormig smeedijzeren traliewerk voor het vensterLicht- en/of luchtopening in een muur. op de eerste verdieping, dat net als het venster op de tweede verdieping wordt bekroond door een onregelmatig uitgesnedenVerdiept aanbrengen, beitelen,… latei onder een paneel met floraal sgraffitoSgraffito (Italiaans, van sgraffiare: krabben), decoratieve muurtechniek waarbij men een donkere pleisterlaag (doorgaans zwart, roetbruin of grijs) met een lichtgekleurde pleisterlaag bedekt; door de bovenste, nog niet verharde, laag weg te nemen volgens een vooraf bepaald grafisch ontwerp ontstaat een verdiepte tekening; de lichtgekleurde pleisterlaag kan bovendien gekleurd worden ‘al fresco’ (op de verse pleister) of ‘al secco’ (op de droge pleister).. Venster in de laatste bouwlaag rondboogvormig, onder een gewelfde geveltop (beschadigd) met uitgesnedenVerdiept aanbrengen, beitelen,… topstukken en een sgraffito met de voorstelling van een vogel.
Dakkapel wellicht van latere datum (gewijzigd). Kroonlijst bekleed met pvc. Deur met panelen met geometrisch decor en raamwerkVast of bewegend houten of metalen omlijsting van een ruit binnen een kozijn. van het aanpalende vensterLicht- en/of luchtopening in een muur. bewaard. Het meeste overige raamwerk was vroeger voorzien van een roedeverdeling in het bovenlichtBovenste gedeelte van een raam- of deurkozijn, gescheiden door een dwarsregel; soms voorzien van glas-in-lood en/of roeden. of in het ondergedeelte.
Bronnen
Archieven
GAA/DS 11664 (02.06.1908); Elektriciteitsstraat 36: 45141 (10.10.1978).
Opmerkelijke bomen in de nabijheid
