Pacificatiestraat

Van Sint-Joostplein naar Gutenbergsquare (Brussel). Gebogen straat, aangelegd op een oude weg die langs de Maalbeek liep en die eeuwenlang de enige verbinding vormde tussen Sint-Joost en Etterbeek. In 1721 werd hij geplaveid op initiatief van enkele handelaars en molenaars die op die manier tolgeld ontvingen.

Ter hoogte van Nr. 45, 47 (heden op het grondgebied van Brussel) bevond zich een middeleeuwse molen, in 1601 verbouwd tot hydraulische machine door G. MULLER. Deze vernuftige installatie bestond uit een door de Maalbeek aangedreven rad die het water via de Broebelaar (in Etterbeek) naar een torenvormig reservoir leidde, dicht bij de huidige Hertogstraat, op de oude Brusselse omwallingen. Vandaar vertrok een systeem van leidingen dat het grootste deel van de bovenstad van drinkwater voorzag. De installatie bleef werkzaam tot 1854 en zou model gestaan hebben voor de machine van Marly (zie Waterkrachtstraat).

De straat en haar verlengde kregen in de loop der eeuwen verschillende namen: Vijverstraat (chemin des Etangs, 1814), Waterbrachtstraat (rue Hydraulique, 1816), Etterbeeksesteenweg (chaussée of route d'Etterbeek, rond 1850), de weg naar Waver (route de Wavre), en ten slotte Pacificatiestraat, ter nagedachtenis van de Pacificatie van Gent. De huidige rooilijn dateert van 1875 en is het resultaat van wijzigingen die aangebracht werden aan de Etterbeeksesteenweg bij de aanleg van de Maria-Louizasquare en van de drooglegging van de oude vijver van Sint-Joost.

Aan even zijde wordt het eerste - bij het Sint-Joostplein ingelijfde - straatgedeelte gedomineerd door de Pacifictoren, gebouwd in 1967 n.o.v. arch. M. BARBIER (zie Willemsstraat); de huizen uit het tweede deel van de straat, tussen de de Bruynstraat en de Gildenstraat, werden afgebroken in 1974 om een tuin aan te leggen naast Nr. 34 (opgetrokken in 1953, n.o.v. arch. G. DE HENS). Slechts enkele panden aan oneven zijde getuigen nog van het oorspronkelijke straatbeeld. Dit bestond uit neoclassicistisch geïnspireerde huizen, hoofdzakelijk van omstreeks 1880, enkele vroeger, telkens met drie bouwlagen en twee of drie traveeën, bepleisterde lijstgevels met winkelpui op de begane grond, bel-etage afgelijnd door een eventueel doorlopend (Nr. 15-17) balkon, rechthoekige of getoogde muuropeningen in een geriemde omlijsting al dan niet met sleutel en panelen op de borstweringen. Talrijke panden werden nadien verbouwd, vnl. de begane grond (Nr. 29 tot 33).

Nr. 1-3: modern pand op de hoek met het Sint-Joostplein, gebouwd in 1957 ter vervanging van neoclassicistisch geïnspireerde panden (1878) met winkelpuien. Nr. 19-23: appartementsgebouw met zes bouwlagen gebouwd in 1952 i.o.v. de Naamloze Vennootschap van de Goedkope Woningen op de plaats van één van de galerijen van de markthal van Sint-Joost (zie Artisjokstraat en Sint-Joostplein); de panden op de hoek van de Artisjokstraat moesten in 1972 plaats ruimen voor een groene ruimte (Artisjokstraat Nr. 31-33).