Leuvensesteenweg

 

Bekijk de weerhouden gebouwenDeze oude weg van Brussel naar Leuven doorkruiste vijf gemeenten op het grondgebied van het Brusselse Gewest. De steenweg begint aan de Leuvensepoort, het huidige Madouplein, op grondgebied Sint-Joost-ten-Node, loopt kort langs Brussel Uitbreiding Oost, doorkruist dan Schaarbeek, loopt door over Evere en Sint-Lambrechts-Woluwe en eindigt net voor de stad Leuven.

Op grondgebied Schaarbeek loopt de steenweg van nr. 267 en 370, rond de Calvijnstraat, tot nr. 701 en 770, ter hoogte van de Genèvestraat. Ze kruist verscheidene straten onderweg, net als twee belangrijke kruispunten, het Daillyplein en het Generaal Meiserplein.

De oorspronkelijke weg was bestraat, minstens vanaf 1459, tot aan het bos van Linthout. Hij werd tot steenweg omgevormd krachtens een octrooi van koning Filips V van 24.07.1704. Nadien was hij het voorwerp van een algemeen rooilijnplan goedgekeurd bij K.B. van 19.05.1851. Op grondgebied Schaarbeek, tot aan het Meiserplein, werd deze rooilijn rechtgetrokken krachtens de K.B.'s van 12.09.1870 en 10.07.1879 voor de gedeelten gelegen respectievelijk voor en achter het Daillyplein. De steenweg werd oorspronkelijk afgezoomd door een dubbele bomenrij die waarschijnlijk begin 20e eeuw werd verwijderd.


Op het grondgebied Schaarbeek liep de Leuvensesteenweg oorspronkelijk langs de velden. Op de hoek met het toekomstige Daillyplein, onpare zijde, is een hoeve genaamd “De Kam” of “De Keyn” te zien op de kaart die G. de Wauthier rond 1821 tekende. Ze werd eind 19e eeuw afgebroken. Nr. 327-329 is er misschien een overblijfsel van.

In 1852 werd op het huidige nr. 403-409 een krankzinnigengesticht gebouwd, het Maison de Santé Maeck, genoemd naar de oprichter. Het gaat om een geheel van neoklassieke volumes gelegen rond een grote tuin, met kapel. In 1925 werd het complex achteraan uitgebreid tot aan de Luzernestraat, waar nieuwe paviljoenen werden gebouwd. Het instituut werd herhaaldelijk gerenoveerd en heet nu het Centre Hospitalier Jean Titeca. Enkel een klein deel van het oorspronkelijke complex bestaat nog, in grondig gewijzigde vorm, langs de steenweg.


De eerste woningen, veeleer bescheiden en in neoclassicistische stijl, verschenen in de jaren 1860 en 1870, hoofdzakelijk in de directe omgeving van het Daillyplein. Tijdens de daaropvolgende decennia werd de bebouwing in deze zone geleidelijk dichter. De meeste huizen uit die periode hadden een neoclassicistisch karakter, hoewel de latere soms in eclectische stijl waren. Vermelden we als voorbeeld van de eerste stijl nr. 472, een huis van vóór 1880, in 1913 uitgebreid met een travee en een inrijpoort, of nog het geheel gevormd door nr. 415 tot 421 (1902). Voorbeelden van eclectische woningen zijn nr. 281 en 283 (1903) of nr. 385, wellicht ontworpen in de jaren 1910. In de omgeving van de spoorlijn Schaarbeek-Halle tot aan het Meiserplein bestaat de bebouwing daarentegen vooral uit huizen en appartementsgebouwen uit het interbellum, alsook uit kantoorgebouwen gebouwd van de jaren 1950 tot de jaren 1980.

De bebouwing van de steenweg is in de loop der jaren grondig gewijzigd: verhogingen, bekleding met briketten, vervanging van het schrijnwerk. Talrijke woningen werden, oorspronkelijk of later uitgerust met een handelspand op de benedenverdieping dat vaak herhaaldelijk werd getransformeerd. Nr. 474 (ca. 1910), ontworpen als geheel met nr. 1-3-5 Diamantlaan, heeft nochtans nog zijn oorspronkelijke houten pui bewaard.