Paviljoenstraat

 

Bekijk de weerhouden gebouwenDe lange en gebogen Paviljoenstraat verbindt de Paleizenstraat met het Paviljoenplein. Het eerste deel loopt langs de spoorlijnen in het westen. De straat kruist dan de Stephensonstraat, de Van Schoorstraat en de Vanderlindenstraat. Nr. 2 en 4 bevinden zich op grondgebied Brussel-Stad.

De Paviljoenstraat loopt gedeeltelijk op het tracé van een oude weg die al voorkomt op het plan van Jacob van Deventer van 1555-1565. Deze smalle weg verbond de Zenne met de Groenstraat, die op die plek de Gallaitstraat en de François-Joseph Navezstraat werd. In de jaren 1830 vertrok de weg in rechte lijn uit de Paleizenstraat. Erlangs liep de afwateringsbeek van de Maalbeek, die stroomopwaarts het tracé van de huidige Fraikinstraat volgde. Tussen 1836 en 1840 werd een spoorvertakking aangelegd, de toekomstige lijn Brussel-Mechelen, die het begin van de weg doorkruiste en een klein gedeelte van de weg tussen de Paleizenstraat en de spoorweg isoleerde. Een besluit van de gemeenteraad van 29.04.1857, goedgekeurd bij K.B. van 23.10 van datzelfde jaar, machtigde de Belgische staat om dat straatdeel te verwijderen, evenals de eraan palende overweg. Als compensatie voor de terreinen die aan de staat werden afgestaan, verbond die laatste er zich toe de werken voor haar rekening te nemen. De afwateringsbeek bleef eigendom van de gemeente, maar ze liep van dan af in een aquaduct. Het was in die periode dat de weg zijn eerste huidige straatdeel kreeg, langs de spoorlijn.

Hoewel de weg als Wei Straet wordt geïdentificeerd op het plan van Popp uit ca. 1858, werd hij al Paviljoenstraat genoemd tijdens de gemeenteraadszittingen van 1857; deze naam vond zijn oorsprong in de aanwezigheid van een “koninklijke embarcadère” tussen de Paleizenstraat en de spoorweg. Deze aedicula, die als station werd gebruikt, werd tussen 1840 en 1858 gebouwd. Hij wordt als “koninklijk paviljoen” aangeduid op de plannen van 1876 en 1881, en nadien enkel nog als “halte” op die van 1893. Het bouwwerk verdween begin 20e eeuw, toen de spoorlijnen werden verbreed.


In 1861 wou de gemeenteraad de Paviljoenstraat met tien meter verbreden; dit gebeurde in 1868, toen ze ook werd bestraat. In 1867 werd de straat tot vijftien meter verbreed. Haar tracé werd rechtgetrokken bij beslissing van de gemeenteraden van 25.09.1879 en 16.03.1880, bekrachtigd bij K.B. van 27.05.1880. In het kader van de verbreding van de spoorweg werd de bebouwing van het eerste straatdeel geleidelijk gesloopt tijdens de eerste decennia van de 20e eeuw; het straatdeel werd nadien oostwaarts verplaatst.

Behalve dit eerste straatdeel, dat pas in de jaren 1960 opnieuw werd bebouwd met kantoorgebouwen en een synagoge (zie nr. 47), is de bebouwing van de Paviljoenstraat hoofdzakelijk residentieel; ze dateert van 1880 tot 1900 en is thans grotendeels gewijzigd. Het was de onpare zijde die het eerst werd bebouwd. De huizen in neoclassicistische stijl overwegen er, maar er zijn ook enkele huizen in eclectische stijl. Vermelden we in eerstgenoemde stijl nr. 77 en 79 (1887), 81 (1886), 99 (1893), evenals nr. 101-103, ontworpen tussen 1881 en 1887 samen met nr. 158 Vanderlindenstraat. Nr. 16 tot 24 (1898) hebben een analoge compositie met een gevarieerd decor. Vermelden we in eclectische stijl nr. 75 (tussen 1881 en 1893), 123 en 125, deze laatste door en voor metselaar-aannemer Chrétien Schampaert (1906). Het eerste straatdeel aan pare zijde wordt gekenmerkt door de aanwezigheid van de oude gebouwen van de firma Blaton-Aubert, die daar vóór 1876 werden opgericht (zie nr. 2, 4).