Onderzoek en redactie
2016-2017
Bekijk de weerhouden gebouwenDe Prins Karelsquare beslaat een onregelmatig terrein, met vijver, gelegen tussen de Chrysantenstraat, de de Vrièrestraat en de Kunstenaarsstraat. Aan de oostzijde draagt de erlangs lopende verkeersweg, in het verlengde van de Médoristraat, eveneens de naam van de square.
Het ontwerp van de square werd goedgekeurd bij K.B. van 18.02.1899 en midden jaren 1900 aangelegd. De vijver werd gevoed door het water van de Molenbeek, die langs de square liep en dan in de kleine Zenne uitmondde. De beek werd tussen 1904 en 1907 gesaneerd en loopt thans, overwelfd, onder de Kunstenaarsstraat. De square werd vernoemd naar de tweede zoon van koning Albert en koningin Elisabeth, Karel Theodoor Hendrik Anton Meinrad (1903-1983), graaf van Vlaanderen en prins van België. Hij was regent van het koninkrijk van 20.09.1944 tot 22.07.1950, ter vervanging van zijn broer, koning Leopold III.
In het noordwestelijke deel van de square strekt zich een langwerpige vijver met natuurlijke bermen uit. Het zuidoostelijke gedeelte bestond oorspronkelijk uit plantsoenen in gevarieerde vormen, afgeboord door wegen. In deze zone bevinden zich thans, aan de zuidkant, de oude villa van de directrice van de Rijksnormaalschool, met de aanpalende school, gebouwd kort vóór 1940 (zie Kunstenaarsstraat nr. 1); de serres aan de oostkant werden in 1971-1972 vervangen door de geprefabriceerde gebouwen van een Nederlandstalige kleuterschool, ‘tPlantzoentje, die van hetzelfde scholencomplex afhangt (zie Karel Bogaerdstraat nr. 2, 4). De site wordt nog bijna volledig afgesloten door een oud smeedijzeren hek. Als halfnatuurlijke ecologische zone met talrijke opmerkelijke bomen werd de square ingeschreven op de bewaarlijst op 24.09.1998, behalve zijn oostelijke hoek. De weg, die enkel is bebouwd aan de kant tegenover de square, begon oorspronkelijk op de hoek met de Sint-Annadreef. Deze punt van het huizenblok werd rond 1950 verwijderd, krachtens een K.B. van 15.12.1937, om de doorgang van de nieuwe collector van de Molenbeek onder de Kunstenaarsstraat mogelijk te maken. De meeste huizen aan de square werden tussen 1906 en 1914 ontworpen, in eclectische stijl. Nr. 19 tot 23 werden bekroond in de gevelwedstrijden die de gemeente voor de jaren 1912 en 1913 organiseerde (zie deze nummers). De nog braakliggende percelen werden bebouwd tijdens het interbellum, onder meer met de persoonlijke woning van architect Henri Van Hall (zie nr. 17), of in de jaren 1950.
Bronnen
Archieven
SAB/IP II 684 (1903-1915).
SAB/PP 3370 (ca. 1912).
SAB/OW 65503 (1942), 83139 (1971).
Publicaties en studies
Brusselse wandelingen. 3. Arbeiderswoningen en sociale huisvesting in Laken, Cel Historisch Erfgoed van de Stad Brussel, Brussel, 1998, p. 3.
VAN KRIEKINGE, D., Essai de toponymie laekenoise, Laken, 1995, s. p.
VAN NIEUWENHUYSEN, P., Toponymie van Laken (doctoraatsverhandeling in de Germaanse Filologie), UCL, Louvain-la-Neuve, 1998, p. 1640.
Tijdschriften
Almanach du Commerce et de l’Industrie, “Prince Charles (square)”, 1907.
Kaarten / plannen
POPP, P. C., Atlas cadastral de Belgique, plan parcellaire de la commune de Laeken avec les mutations, 1866.