Troonsafstandsstraat

Van Lutherstraat naar Van Campenhoutstraat. In het midden doorkruist door de Brabançonnelaan.

Het tracé is gebaseerd op het rooilijnenplan van de Noord-Oostwijk dat werd ontworpen door architect Gédéon Bordiau en goedgekeurd bij K.B. van 20.12.1875. Net als dat van de aanpalende straten, liep dit tracé door het terrein van het toen nog in gebruik zijnde kerkhof van de Leopoldswijk, dat zich uitstrekte van de Notelaarsstraat tot de Keizer Karelstraat. Hoewel er sinds 1877 geen begrafenissen meer plaatsvonden, werd het kerkhof pas ontruimd tussen 1890 en 1893, toen de graafwerken voor de nieuwe straten begonnen.


Net als de meeste straten in de wijk kreeg de Troonsafstandsstraat een naam die verwijst naar de geschiedenis van ons land. Bij collegebesluit van de Stad Brussel van 11.02.1880, werd ze genoemd naar de troonsafstand van Karel V op 25 oktober 1555, ter vervanging van de eerdere benaming ‘Saint-Just' die door de besluiten van 14.04 en 15.05.1877 was toegekend.


Kort nadat het kerkhof ontruimd was, werd het terrein, aan onpare kant begrensd door de Lutherstraat, Notelaarsstraat en Brabançonnelaan, tussen 1893 en 1895 bebouwd met een loods voor lijkkoetsen, naar ontwerp van architect J. H. Waegeneer (zie Notelaarsstraat). Het in onbruik geraakte gebouw werd in de jaren 1950 vervangen door een groot flatgebouw op het nr. 80-80a-80b in de Brabançonnelaan. Dit werd ontworpen door de architecten Alexis Dumont en Paul Goolaerts voor de ‘Société anonyme des Habitations à Bon Marché de l'Agglomération bruxelloise'. Op deze plaats bevond zich op hetzelfde terrein, op de hoek van de Lutherstraat ook een elektrisch onderstation, in 1931 ontworpen door stadsarchitect François Malfait. Het werd gesloopt om plaats te maken voor een van de ingangen van de parking van het flatgebouw.


De rest van de straat is voornamelijk bebouwd met huizen in eclectische stijl, meestal ontworpen tussen 1899 en 1901. In het tweede straatgedeelte werden in 1900-1901 negen tegenover elkaar liggende huizen gebouwd die ontworpen waren door architect J. Vranckx (zie nr. 10 tot 14, 35 tot 45). De straat telt bovendien twee opmerkelijke gebouwen in art nouveau van de architecten Victor Horta (zie nr. 31) en Gustave Strauven (zie nr. 4). Op de hoek met de Brabançonnelaan nr. 85 staat een appartementsgebouw van 1969 ontworpen door architect Pol L. Henri, ter vervanging van drie huizen van 1900.