Jourdanstraat

Van Louizalaan naar Sint-Gillisvoorplein. Doorkruist Dejonckerstraat, Bosquetstraat, Berckmansstraat, Munthofstraat, J. Dillensplein, Vlasfabriekstraat, Overwinningsstraat en Moskoustraat. Recht tracé.

Aangelegd volgens rooilijnenplan van 31.08.1840.

Genoemd naar arts en filantroop Jean-Baptiste Jourdan (1803–1878), oprichter van een bejaardentehuis (zie Ducpétiauxlaan) en een crèche (zie Willem Tellstraat). Jourdan was, samen met Jean-Philippe Dejoncker, een van de grondleggers van de Louizawijk (zie Louizalaan): deze twee eigenaars kregen in 1839 van de gemeenteraad toelating om nieuwe straten te trekken door hun landgoederen tussen Louizapoort en huidige Bosquetstraat.

Westelijk gedeelte is aangelegd op tracé van oude verbindingsweg; ‘weg van Sint-Gillis naar de Gewijde Boom', ook Zandstraat genoemd, die van Waterloosesteenweg naar de Gewijde Boom in Elsene leidde. Ter hoogte van huidige J. Dillensplein splitste de weg zich oostwaarts, ongeveer volgens tracé van huidige Bronstraat.

Keizer Jozef II plande in 1789 een botanische tuin in Sint-Gillis: een groot neoclassicistisch gebouw met hoofdingang in de Jourdanstraat; dit plan werd nooit uitgevoerd. Tot in 1900 liep de straat tot aan Waterloosesteenweg. In dit stuk had ze een kronkelend tracé langs oude huizen, resten van de oude dorpskern, en ook verschillende industriële gebouwen; volgens rooilijnenplan van 25.08.1900 werd dit laatste stuk afgesneden ten voordele van uitbreiding van Sint-Gillisvoorplein (zie Sint-Gillisvoorplein).

Beide uiteinden van de straat bebouwd vanaf 1841, rest van de straat in de jaren 1870 en 1880. Hoofdzakelijk huizen in neoclassicistische stijl en enkele gevels in eclectische stijl. Onpare zijde tussen Overwinningsstraat en Sint-Gillisvoorplein wordt bepaald door ensemble van een tiental kleine arbeiderswoningen in neoclassicistische stijl, in 1845 ontworpen voor dezelfde eigenaar (zie nr. 183 tot 201). Aan pare zijde bevond zich tot in 1979 het Munthof (zie Munthofstraat), waarvan slechts klein gebouw overblijft op hoek met Overwinningsstraat. Aan onpare zijde, net voor huidige J. Dillensplein werd ca. 1865, de thans gesloopte ijzergieterij ‘Elsom-Franck-Lonsdale' gebouwd.

Tal van huizen zijn in loop van tijd verbouwd; voornamelijk benedenverdieping verbouwd tot handelsruimten en meermaals gewijzigd. Dit geldt in grote mate voor huizen op gedeelte tussen Louizalaan en Dejonckerstraat, in 1984 omgevormd tot voetgangerszone waarin zich vanaf eind jaren 1960 talrijke restaurants vestigden.

Coherentie van straatbeeld soms verstoord door lage constructies gebruikt als garage en ook door hoogbouw vaak ter vervanging van meerdere oude huizen. Uitgebreid kantoren- en appartementencomplex, tussen ca. 1950 en 2000 opgetrokken voor de groep ‘Caisse Patronale du Commerce et de l'Industrie', vervolgens voor de verzekeringsmaatschappij ‘Drouot' en ten slotte voor de verzekeringsmaatschappij ‘Axa', beslaat volledig huizenblok tussen Jourdanstraat, Munthofstraat, Guldenvlieslaan, en Bosquetstraat. Als pendant van de uitbreiding van haar kantoren aan de binnenkant van dit complex, bouwde ‘Axa' aan weerszijden ervan een appartementsgebouw: het eerste in 1994 op hoek met Bosquetstraat en Jourdanstraat (zie Bosquetstraat nr. 62 tot nr. 76), het tweede in 2000 op hoek met Munthofstraat en Jourdanstraat (zie nr. 121, 123, 125). Ca. 2001 verliet ‘Axa' het kantorencomplex dat nu wordt betrokken door de Regie der Gebouwen en het Kabinet voor Middenstand en Landbouw (zie nr. 87 Guldenvlieslaan).


Niet geselecteerde nr.: 1a en Louizalaan, 9, 11: hoekhuis in neoclassicistische stijl, 1841, verbouwd in art-decostijl met mooie winkelpui (arch. Léon Stynen, 1926), opnieuw verbouwd (arch. José Ledoux, 1956); 1b: huis in neoclassicistische stijl, benedenverdieping tot handelsruimte verbouwd; 2, 4: twee huizen in neoclassicistische stijl, 1844, op benedenverdieping verschillende keren verbouwd; 3, 5: twee huizen in neoclassicistische stijl, 1842 (volgens De Keyser, G., 1996). Nr. 3 verbouwd en met briketten bekleed, nr. 5 op benedenverdieping tot handelsruimte verbouwd; 6: huis in neoclassicistische stijl, 1844, benedenverdieping verbouwd n.o.v. arch. Delville, 1926; 7: huis in neoclassicistische stijl, 1844, verbouwd en opnieuw bepleisterd; 9-13, Guldenvlieslaan nr. 56-60 en Dejonckerstraat 2-14: kantoor- en appartementsgebouw met handelsruimten n.o.v. arch. Desmet et Whalley, 1995, ter vervanging van drie huizen uit XIX; 12, 14: twee huizen in neoclassicistische stijl, 1843. Nr. 12 op benedenverdieping verbouwd. Nr. 14 volledig verbouwd n.o.v. arch. R. Gilliard, 1953; 15, 17: twee huizen in neoclassicistische stijl. Nr. 15 met bouwlaag verhoogd (1941), daarna meermaals verbouwd. Nr. 17 met briketten bekleed en op benedenverdieping verbouwd; 16: huis in neoclassicistische stijl, 1843. Benedenverdieping verbouwd tot garen-en-bandwinkel (1861), later nog meermaals verbouwd. Toevoeging van erker, 1908; deel van huis toen ingericht als schietlokaal voor Flobert karabijnen; 18: huis in neoclassicistische stijl, 1845 (volgens De Keyser, G., 1996), mooie bewaarde kroonlijst met klossen. Op benedenverdieping meermaals verbouwd; 19-19a, 21, 23: drie huizen in neoclassicistische stijl, eerste van 1845, twee andere van 1852 (volgens De Keyser, G., 1996), nu verbouwd, herverkaveld en omgevormd tot restaurant; 20: Huis in neoclassicistische stijl, 1845 (volgens De Keyser, G., 1996), verhoogd en op benedenverdieping meermaals verbouwd (1941); 22: huis in neoclassicistische stijl, 1846 (volgens De Keyser, G., 1996). Mansardedak (1929) en eerste twee bouwlagen meermaals verbouwd; 24-26: hoekhuis in neoclassicistische stijl, 1851, verbouwd en opnieuw bepleisterd; 25-27 en Dejonckerstraat nr. 17: ensemble van huizen in neoclassicistische stijl, 1844 (volgens De Keyser, G., 1996), nr. 25 met houten erker, 1907; 28: hoekhuis in neoclassicistische stijl, 1859, verhoogd en gevel gewijzigd (1939); 30: garage; 32: huis in neoclassicistische stijl, verhoogd (1946); 33: huis in neoclassicistische stijl van 1847 (volgens De Keyser, G., 1996), verhoogd en verbouwd (1901), benedenverdieping verbouwd (1928); 34: huis in neoclassicistische stijl n.o.v. arch. Victor Besme, 1873. Mansardedak (1886) en benedenverdieping verbouwd (1947); 35, 37: garages, op percelen doorlopend tot Guldenvlieslaan nr. 65 en 66. Nr. 35 vergroot (1954); 41: huis in neoclassicistische stijl, 1888. Verbouwd en met twee bouwlagen verhoogd (1937) en opnieuw verbouwd in 1986 en na 1999; 45-55: kantoorgebouw, n.o.v. arch. J. Dehousse, 1980, ter vervanging van zes huizen resp. van 1887 (nr. 45), 1906 (nr. 47, 49), 1889 (nr. 51), 1892 (nr. 53) en 1893 (nr. 55) (volgens De Keyser, G., 1996); 48: huis in neoclassicistische stijl, 1873 (volgens De Keyser, G., 1996), nu bepleisterd met schijnvoegen en balkon gesloopt (1965); 50: zie Bosquetstraat nr. 53; 57-57a: appartementsgebouw n.o.v. arch. Louis-Philippe Lesage, 1951, ter vervanging van huis van 1876; 61: huis met neoclassicistische inslag n.o.v. arch. Franz Bouwens, 1887; 66: huis in neoclassicistische stijl, 1889, verhoogd (arch. Georges Hobé, 1914); 80: opbrengsthuis n.o.v. arch. Georges Stockhem, 1956, ter vervanging van huis van 1920 (arch. J. Michel); 90: huis in neoclassicistische stijl, 1893. Garage (1952); 92: huis in eclectische stijl, 1890, bakstenen op verdiepingen nu beschilderd; 93-95, 103: kantoorcomplex aan binnenkant van huizenblok verbonden met Guldenvlieslaan nr. 87, bestaande uit twee flatgebouwen en een huis. Nr. 103 sterk gewijzigd. Eerste gebouw n.o.v. arch. Lucien-Jacques Baucher, Michel Draps, Marc Libois, 1969, ter vervanging van drie huizen: voormalige nr. 89, 1885, 95, 1882 en 97, 1885 (volgens De Keyser, G., 1996). Tweede gebouw n.o.v. arch. Jean Tombeur, 1950, verbouwd en vergroot door arch. Lucien-Jacques Baucher, Michel Draps, Marc Libois, 1969, ter vervanging van twee gebouwen: voormalige nr. 99, n.o.v. arch. R. Tock, 1923, en 101 door aannemers Masson en Washer, 1880. Huis op nr. 103 n.o.v. arch. J. Segers, 1882, als ensemble met nr. 105 en 107, nu gesloopt. Eerste keer verbouwd en verhoogd n.o.v. arch. Jean Tombeur, 1955, een tweede keer n.o.v. arch. Éric Ysebrandt de Lendonck (Assar S.C.), 1987. Kantoorcomplex ook ter vervanging van voormalige nr. 109 tot 113 van 1879 (volgens De Keyser, G., 1996); 96, 98: twee huizen in neoclassicistische stijl n.o.v. arch. Jean Huys, 1887, nu met briketten bekleed. Nr. 96 verhoogd (1924). Op verdiepingen bewaarde doorlopende balkons; 102 tot 108: zie Berckmansstraat nr. 133; 121, 123, 125 en Munthofstraat nr. 34: wooncomplex met 26 appartementen n.o.v. arch. Pierre Accarain en Marc Bouillot, 2000, ter vervanging van meerdere huizen in neoclassicistische stijl, die in Jourdanstraat zijn gesloopt of sommige zijn gereconstrueerd: 115 en 117, 1876 (volgens De Keyser, G., 1996), 119, 1875 (volgens De Keyser, G., 1996), 121 tot 127 en Munthofstraat nr. 30 tot 38: ensemble van huizen n.o.v. arch. Joe Ramaekers, 1875; 122: huis in neoclassicistische stijl, 1880 (volgens De Keyser, G., 1996), verbouwd en verhoogd (1995); 124: huis in neoclassicistische stijl, 1880 (volgens De Keyser, G., 1996), verbouwd op benedenverdieping; 126: huis in neoclassicistische stijl, 1882, verbouwd op benedenverdieping; 130-130a, 132, 134: ensemble van drie huizen in neoclassicistische stijl, 1881, respectievelijk verbouwd in 1927, 1906 en 1935; 129: huis met neoclassicistische inslag, 1871 (volgens De Keyser, G., 1996), benedenverdieping tot handelsruimte verbouwd (1901); 131: huis in neoclassicistische stijl, 1871, met briketten bekleed en op benedenverdieping verbouwd; 133: huis in neoclassicistische stijl, 1871, bepleisterd met schijnvoegen en op benedenverdieping verbouwd; 135: huis in neoclassicistische stijl, 1872, verbouwd op benedenverdieping en voorzien van mansardedak (arch. Hubert De Kock, 1924); 136: huis in neoclassicistische stijl, 1874; 137: huis in neoclassicistische stijl, 1875, bewaarde handelsruimte; 138-138a: magazijn en bijgebouw van woning in Munthofstraat nr. 35 n.o.v arch. Pierre De Gieter, 1924, verbouwd n.o.v. arch. André Dispy, 1946; 140: huis in neoclassicistische stijl, 1874, benedenverdieping verbouwd (1940) en verdiepingen gedecapeerd; 141: huis in neoclassicistische stijl, 1876. Mooie pui in Beaux-Artsstijl, 1922, nu gewijzigd. Hoofdgestel voorzien van vensters (1968); 143: voormalig bijhuis van Berckmansstraat nr. 154, 1875. Verbouwd tot handelshuis (1915) een tweede maal verbouwd n.o.v. arch. Jean-Louis Lemaître, 1965. Vandaag theaterschool; 146: huis in neoclassicistische stijl, 1873, nu met briketten bekleed; 150: huis in neoclassicistische stijl, 1875, met briketten bekleed (1943), en op benedenverdieping verbouwd; 154, 156, 158: drie huizen in neoclassicistische stijl, 1879. nr. 154 met twee bouwlagen verhoogd (1927). Nr. 156 met briketten bekleed (1948), en op benedenverdieping verbouwd. Nr. 158 meermaals verbouwd op benedenverdieping; 157: zie nr. 153 en 155; 159: huis in neoclassicistische stijl, 1858. Decoratieve bepleistering verdwenen; 160, 162: huizen in neoclassicistische stijl, 1876, met briketten bekleed. Handelsruimten respectievelijk van 1927 en 1923; 163: huis in neoclassicistische stijl, 1893, verhoogd (1920). Handelsruimte met rolluikkast en lamberkijn; 164 en Overwinningsstraat nr. 54: hoekhuis in neoclassicistische stijl, 1875, met restanten van reclameschildering op blind venster; 167-167a: huis in eclectische stijl met polychroom parement, 1901. Borstweringen met sgraffiti, nu beschadigd. Balkons volgens verkleinende ordonnantie met art-nouveau-ijzerwerk; 171 en Vlasfabriekstraat nr. 32: hoekhuis in neoclassicistische stijl, 1902, hoektravee met balkons volgens verkleinende ordonnantie; 171a, 173, 175: drie huizen in neoclassicistische stijl, 1875. Nr. 171a op hoek met Vlasfabriekstraat nr. 173 verhoogd en nr. 175 gedecapeerd; 177: huis in neoclassicistische stijl, 1888, nu bepleisterd met schijnvoegen. Bewaarde handelsruimte; 179 en Overwinningsstraat nr. 52a-52b: hoekhuis van 1888, nu met briketten bekleed; 183 tot 201: ensemble van arbeiderswoningen in neoclassicistische stijl, 1845. Nr. 183 later bekleed met witte en groene geglazuurde baksteen. Nr. 185 opnieuw bepleisterd en voorzien van Franse balkons. Nr. 187 en 189 later bekleed met witte geglazuurde baksteen. Nr. 189 verbouwd op benedenverdieping nr. 191-193 opnieuw bekleed (1933) en later op benedenverdieping verbouwd. Nr. 195 verbouwd op benedenverdieping. Nr. 197 verbouwd op benedenverdieping en met briketten bekleed. Nr. 199 verbouwd op benedenverdieping en op verdiepingen met briketten bekleed. Nr. 201 licht gewijzigd op benedenverdieping; 203-207 en Moskoustraat nr. 5: opbrengsthuis in eclectische stijl met polychroom parement n.o.v. aannemers Pierre en Joachim Vuy, 1905. Nr. 203-207 volledig gewijzigd op benedenverdieping.