Typologie(ën)
beeldhouwwerk en herdenkingsmonument
Ontwerper(s)
Léon VOGELAAR – beeldhouwer – 1918-1920
Inventaris(sen)
- Het monumentale erfgoed van België. Jette - historische kern (DPC-DCE - 2020-2023)
Dit (deze) goed(eren) bezit(ten) de volgende waarde(n)
- Artistiek Het ontwerp van een onroerend goed (gebouw) door een gerenommeerde kunstenaar (architect) kan maar zeer zelden als criterium worden beschouwd. Om het belang van de selectie van dit onroerend goed te beoordelen, en de plaats dat het inneemt in het oeuvre van een kunstenaar (architect), is dit een criterium dat moet worden afgewogen met de architectonische kwaliteit (compositie en interne structuur), de uitvoering (materialen, technische beheersing), de plaats in de architectuurgeschiedenis dewelke een getuigenis zijn van een fase of aspect van landschapsarchitectuur of de bouwkunst in het verleden. Zodoende gelden koppelingen naar volgende criteria: zeldzaamheid (typologie, stijl, materiaalgebruik, bronnen), representativiteit (idem) en integriteit (idem + kwaliteit van uitvoering).
- Esthetisch Het onroerend goed heeft een esthetische waarde als het de waarnemer zintuigelijk prikkelt op een positieve manier (‘ervaring van schoonheid). Historisch gezien werd deze waarde aangewend om waardevolle natuurlijke of semi-natuurlijke gebieden aan te duiden, maar het kan ook gelden voor grote gehelen van gebouwen in een stedelijk gebied, met of zonder natuurlijke elementen, of monumenten die het stadslandschap markeren. Automatisch dringt een afweging met andere waarden zich op, de artistieke in de eerste plaats, maar ook de landschappelijke (integratie van het werk in het stedelijk landschap, oriëntatiepunten in de stad) en stedenbouwkundige waarde (spontane of rationele stedelijke gehelen), en dienen koppelingen naar selectiecriteria worden gemaakt: representativiteit, ensemblewaarde en contextuele waarde. Criteria die met andere (met name artistieke) criteria moeten worden gecombineerd.
- Historisch Het onroerend goed heeft een historische waarde als het getuigt van een bijzondere periode in de geschiedenis van de streek of de gemeente, of als bijzonder belangrijke ouderdom en zeldzame ontwikkeling voor een periode (bv. tuinstad die representatief is voor een bouwwijze die werd toegepast in het kader van de grote bouwcampagnes na de Tweede Wereldoorlog; dorpskernen die de eerste gegroepeerde bouwwerken van de gemeenten van de tweede ring illustreren; Hallepoort als overblijfsel van de tweede omwalling; enz.), of als getuigenis van een bepaalde stedelijke (en/of landschappelijke) ontwikkeling van de stad (bv. gebouwen aan de centrale boulevards of in de Leopoldswijk), of wanneer het een band vertoont met een belangrijke historische figuur - met inbegrip van persoonlijke huizen van architecten en kunstenaarsateliers (b.v. het geboortehuis van Constantin Meunier, het huis van Magritte), of in verband kan worden gebracht met een belangrijke historische gebeurtenis (b.v. huizen van de wederopbouw na het bombardement van 1695, Congreskolom), of een typologische representativiteit vertoont die kenmerkend is voor een commerciële of culturele beroepsactiviteit (bv. kerken, bioscopen, industriële architectuur, apotheken).
- Sociaal Moeilijk te onderscheiden van de volkskundige waarde en over het algemeen onvoldoende om een selectie op zichzelf te rechtvaardigen. - plaats van herinnering van een gemeenschap, van een sociale groep (bijvoorbeeld: potale in Sainte-Agathe, het kerkplein in Berhem-Sainte-Agathe, Vieux Tilleuls de Boendael in Elsene) - een plaats met volkssymboliek (b.v. Café La Fleur en Papier Doré in de Alexiensstraat) - een plaats waar een wijk gegroepeerd of gestructureerd is (bv. de Fer à Cheval-gebouwen in de Floréal-woonwijk).
- Stedenbouwkundig Sommige bouwkundige goederen spelen, meer dan andere bouwkundige goederen, een prominente rol in de planmatige inrichting van de bebouwde ruimte in het verleden. Meestal determineren zijn andere stedenbouwkundige (plan)vormen zodat er zich een wisselwerking voortdoet tussen bebouwde en niet-bebouwde (of open) ruimte. Die inrichting omvat ook de samenhang tussen verschillende schaalniveaus. Een onroerend goed heeft stedenbouwkundige waarde wanneer het hierin een rol speelt, bijvoorbeeld hoekgebouwen, coherente pleinen of (straatwanden), deskundig ingeplante torens (hoogbouw) en hun relatie tot hun onmiddellijke kwaliteitsvolle omgeving die coherent kan zijn, maar ook contrastrijk, maar ook relicten van stedenbouwkundige concepten en hoe deze architecturaal (en typologisch) zijn of werden ingevuld, zoals bijvoorbeeld de nog bewaarde eclectische stadspaleizen en/of herenhuizen in de Leopoldswijk.
Onderzoek en redactie
2022-2023
id
Urban : 41741
Beschrijving
Oorlogsmonument
van 1918-1920 naar ontwerp van en gesigneerd door beeldhouwer Léon Vogelaar
(1875-1946).
Het monument ter nagedachtenis van de slachtoffers van de oorlog van 1914-1918 werd ingehuldigd door de burgemeester Philippe Werrie in het bijzijn van Koning Albert I. Het bevond zich oorspronkelijk op het rond punt van de Charles Woestelaan, de Dansettestraat en de Heldenmoedstraat. In 1944 werd het verplaatst naar zijn huidige ligging aan de hoek van de Secrétinlaan en de Ontmijnerslaan. Hiervoor werd een segmentboogvormig grasperk aangelegd en vond een tweede, feestelijke inhuldiging plaats in het bijzijn van burgemeester Jean Neybergh die de slachtoffers van de oorlog van 1940-1945 herdacht. Een derde jaartal 1950-1953 verwijst naar de oorlogsslachtoffers van de Koreaanse oorlog.
Het gedenksteen bestaat uit een beeldengroep in wit geschilderd gietsteen en brons. Op een hardstenen pijler1. Muurstut zonder entasis (kromming), mogelijk met basis en kapiteel; - 2. Massief gemetseld of betonnen steunelement met gewoonlijk rechthoekige doorsnede (vb. bruggepijler,…) bevindt zich de allegorie van de oorlog met zwaard in de linkerhand en (thans verdwenen) engel, die de vrede symboliseert, in de rechterhand. Aan de voet van het monument prijkt een leeuw als symbool voor de heldhaftigheid van de soldaten zowel als twee helmen en een wapen.
Het monument ter nagedachtenis van de slachtoffers van de oorlog van 1914-1918 werd ingehuldigd door de burgemeester Philippe Werrie in het bijzijn van Koning Albert I. Het bevond zich oorspronkelijk op het rond punt van de Charles Woestelaan, de Dansettestraat en de Heldenmoedstraat. In 1944 werd het verplaatst naar zijn huidige ligging aan de hoek van de Secrétinlaan en de Ontmijnerslaan. Hiervoor werd een segmentboogvormig grasperk aangelegd en vond een tweede, feestelijke inhuldiging plaats in het bijzijn van burgemeester Jean Neybergh die de slachtoffers van de oorlog van 1940-1945 herdacht. Een derde jaartal 1950-1953 verwijst naar de oorlogsslachtoffers van de Koreaanse oorlog.
Het gedenksteen bestaat uit een beeldengroep in wit geschilderd gietsteen en brons. Op een hardstenen pijler1. Muurstut zonder entasis (kromming), mogelijk met basis en kapiteel; - 2. Massief gemetseld of betonnen steunelement met gewoonlijk rechthoekige doorsnede (vb. bruggepijler,…) bevindt zich de allegorie van de oorlog met zwaard in de linkerhand en (thans verdwenen) engel, die de vrede symboliseert, in de rechterhand. Aan de voet van het monument prijkt een leeuw als symbool voor de heldhaftigheid van de soldaten zowel als twee helmen en een wapen.
Bronnen
Publicaties en studies
DEROM,
P., De beelden van Brussel, Antwerpen, 2002, p. 100.
