Onderzoek en redactie

1993-1995

 

Bekijk de weerhouden gebouwen
Van Madouplein naar Queteletplein.

Tot 1860 gescheiden van de Observatoriumlaan (boulevard de l'Observatoire) - de huidige Bischoffsheimlaan - door de octrooimuur.

Aangezien de stad Brussel in 1822 besliste om niet te bouwen aan de voorzijde van de weergang, werden de eerste huizen van de Sterrenkundestraat voorafgegaan door een tuin. Hieronder bevond zich een herenhuis n.o.v. arch. A. TRAPPENIERS (1855) op de plaats van het huidige Hotel Vaxelaire. Toen in 1870 het gedeelte tussen de de Bériotstraat en de Grensstraat verbreed en bebouwd werd, verdwenen de tuintjes in dit stuk.
Bij de wijziging van de rooilijn tussen het Madouplein en de de Bériotstraat in 1880, werden de overige tuinen verkleind.
In 1885 werd de straat een laan.

Rond de eeuwwisseling zijn talrijke woningen gewijzigd of heropgebouwd. Een greep uit de vele woningen die zich hier bevonden, vanaf het Madouplein: een burgerhuis van arch. Henri MAQUET (1887, afgebroken), het Hotel Wiener in art-nouveaustijl van arch. Victor HORTA (1911, afgebroken in 1965-1966), het Hotel Vaxelaire in Beaux-Artsstijl (1916-1928) en twee herenhuizen van arch. L. GOVAERTS (1892, één pand werd afgebroken in 1928 zodat het Hotel Vaxelaire zich kon uitbreiden) en het gemeentehuis (1911). Hiertegenover op de hoek met de de Bériotstraat, bevond zich een herenhuis in eclectische stijl van arch. D. FASTRÉ (1886-1907, afgebroken).

Sterrenkundelaan. Tegenover Henri Fricksquare. Ensemble huizen gebouwd door arch. H. Maquet, heden afgebroken (L'Émulation, 1910, pl. VIII).
Ensemble huizen gebouwd door arch. H. Maquet, heden afgebroken (L'Émulation, 1910, pl. VIII).

Verderop, een ensemble van classicistische of renaissancistische inspiratie, waaronder een herenhuis n.o.v. arch. H. MAQUET (1887, afgebroken) dat gelegen was op de plaats van de vml. schrijnwerkerij Dekeyn die in 1831 opgericht was. De gebroeders Dekeyn bezaten een mechanische houtzagerij tegenover het Observatorium. Ze lieten eveneens verschillende woningen optrekken, die heden ten dage verdwenen zijn, behalve nr. 31, 32 en 33 (1870-1873) waarvan de gevels "geïntegreerd" zijn in een vastgoedproject van de jaren 1990. Deze beschilderde en bepleisterde gevels op een arduinen gebosseerde plint zijn opgetrokken in een eclectische stijl van neoclassicistische inspiratie en o.a. voorzien van halfronde balkons met een stenen balustrade op de eerste verdieping en dakkapellen met voluten.
Nr. 28 en 29: twee panden verbouwd in 1911 door arch. A. VERHELLE in Beaux-Artsstijl.

De constructie van kantoorgebouwen vanaf de jaren 1950 heeft het straatbeeld grondig gewijzigd; zie nr. 11 en 12 n.o.v. arch. J.-F. PETIT (1955), natuurstenen gevel met classicistisch geïnspireerde decoratie - pilasters, kroonlijsten enz.
Een BPA uit 1968 dat de constructie van een torengebouw van tweeëndertig verdiepingen op de hoek van de de Bériotstraat mogelijk maakte, bracht de afbraak van het bovengenoemde herenhuis van arch. D. FASTRÉ met zich mee, evenals talrijke huizen langs de Fricksquare.

Bronnen

Archieven

GASJ/DS/OW 74 (1855), 939 (1870), 1372 (1873), 3205 (1886), 3595 (1888), 4336 (1892), 7486 (1907), 8221, 8237 (1911).
GR 08.12.1862, 26.10.1868.
AR 1391.

Publicaties en studies
Inventaire visuel de l'architecture industrielle à Bruxelles, Saint-Josse-ten-Noode, AAM, Brussel, 1980-1982, fiche 25.
VAN BEMMEL, E., Histoire de Saint-Josse-ten-Noode et de Schaerbeek, Sint-Joost-ten-Node, 1869, p. 122.