Gaucheretplein

Het Gaucheretplein is een rechthoekige ruimte die in het westen wordt afgebakend door de Jollystraat en in het oosten door de Gaucheretstraat, met in het zuiden de recreatiezone Espace Gaucheret.

De naam van het plein is een eerbetoon aan een in 1787 overleden Schaarbeeks advocaat en grondbezitter.

Het plein lag op het tracé van de verbindingsspoorlijn van de Groendreef naar de lijn van het Noordstation. Het werd aangelegd volgens een plan goedgekeurd tijdens de gemeenteraadszitting van 09.04.1872. De oorspronkelijke dubbele verbinding verloor haar zuidelijke deel, terwijl ten noorden en ten zuiden van het plein twee bouwrooilijnen werden vastgelegd die elk twee brede afgeschuinde vlakken vormen. In het midden werd de nog bestaande spoorbaan doorkruist door een veertien meter brede overweg die de enige verbinding vormde tussen het zuidelijke en noordelijke deel van de Jollystraat en de Gaucheretstraat. Het plan voorzag in de aanleg van taluds aan weerszijden van de overweg, maar dit project werd niet uitgevoerd.

In 1876 werd Gemeenteschool nr.8 (zie nr.1-1a) aan de oostzijde van het plein gevestigd, in de Gaucheretstraat, op een terrein dat de voormalige zuidelijke verbinding omvatte en dat door de noordelijke verbindingssporen werd afgeboord. In de loop van de jaren 1880 werden de twee voorzijden van het plein bebouwd met huizen met neoclassicistische inslag. Na verzoekschriften van aangelanden werden de taluds langs de spoorweg rond 1899 eindelijk aangelegd.

In 1954 werd de spoorweg van het Groendreefstation buiten gebruik gesteld en vervangen door de Helihavenlaan ten westen van het plein en de Philippe Thomaslaan ten oosten van het plein. Het plein werd toen verfraaid met drie plantsoenen, een ovaal plantsoen in het midden en twee kleine driehoekige plantsoenen in de noordwestelijke en de zuidoostelijke hoek. Rond 1980 werd het zuidelijke huizenblok van het plein in het kader van het Manhattanplan volledig met de grond gelijkgemaakt, net als het aanpalende huizenblok in het westen, tussen de Jollystraat en de toekomstige Koning Albert II-laan. De terreinen bleven tot eind jaren 1990 braak liggen. Tijdens de tweede helft van de 20e eeuw werden de gebouwen in het noordelijke deel van het plein geleidelijk verbouwd.

In 2000 werd het plan goedgekeurd voor de aanleg van de Espace Gaucheret, een multifunctionele stedelijke ruimte van meer dan twee hectare die als bufferzone moest dienen tussen het zakendistrict van het Noordstation en de residentiële Masuiwijk. Deze ruimte werd ontworpen door landschapsarchitect Erik Vandevelde en werd in de loop van de jaren 2000 in verscheidene fases uitgevoerd. Ze wordt gekenmerkt door een hoofdzakelijk minerale inrichting gemaakt van hardstenen muren en met gras ingezaaide heuvels, aangevuld met speelpleinen, een sportterrein en een ludieke fontein. Op het zuidelijke deel van het Gaucheretplein is een buurthuis gebouwd, het Huis van de Burgers (n.o.v. architect Pierre Hebbelinck, 2000), terwijl in het midden een lange gehistorieerde bronzen strook het oude spoorwegtracé evoceert.