Typologie(ën)
Ontwerper(s)
Henri VAN DIEVOET – architect – 1898
INCONNU - ONBEKEND – 1900-1914
Stijlen
Inventaris(sen)
- Permanente actualisatie van de inventaris van het Bouwkundig Erfgoed (DPC-DCE)
Dit (deze) goed(eren) bezit(ten) de volgende waarde(n)
- Artistiek
- Esthetisch
- Historisch
- Sociaal
- Stedenbouwkundig
Onderzoek en redactie
id
Beschrijving
Geheel van twee voormalige kazernes in eclectische stijl met een
eenvoudige maar imposante opstand, gebouwd voor het Ministerie van Nationale
Defensie en naar ontwerp van architect Henri Van Dievoet, 1898.
In nr. 1 bevond zich oorspronkelijk de “Bedden- en kledingdienst van het leger”
en in nr. 33 de “Logistiek”.
De reeks
gebouwen met sheddaken binnenin het bouwblok – en langs de Kazernelaan 92 –
werden tussen 1900 en 1914 gebouwd. Ze diende oorspronkelijk als hangars voor
het transport van diverse regimenten, wasruimtes voor de soldaten en wasserij
van het leger.
Historiek
In 1875 maakt de Staat een overeenkomst met de Stad Brussel om nieuwe gebouwen,
bestemd voor het leger, te installeren op een uitgestrekte braakliggende grond
van 45 hectare gelegen langs de Waverse steenweg en de generaal Jacqueslaan of
in de Koninklijke Jachtbuurt. De oudste en grootste gehelen zijn de kazernes
Baron de Witte de Haelen en Géruzet. Tot begin 20eeeuw worden
nieuwe gebouwen ten dienste van het leger gebouwd: deze bestaan uit kazernes
voor de soldaten, een arsenaal, opslagplaatsen, administratieve en logistieke
gebouwen.
De gebouwen langs de Luchtmachtlaan en de Ruiterijlaan maken deel uit van de
noordelijke uitbreidingen die in de jaren 1890 ontstonden en gewijd zijn aan
utiliteitsgebouwen.
De talrijke gebouwen bestemd voor het leger in deze wijk markeren de militaire
aanwezigheid in de hoofdstad en in de gemeentes Etterbeek en Elsene en de wens
van een jong land en van het Ministerie van Oorlog om de talrijke militaire
functies te concentreren op eenzelfde locatie en zowel qua comfort als qua
moderniteit te verbeteren.
In 1976 werden de gebouwen verkocht aan het Ministerie van Openbare Werken. De
voormalige kazerne op nr. 1 van de
Luchtmachtlaan wordt vandaag gebruikt door de Politiezone Montgomery, terwijl
de voormalige kazerne op nr. 33 zowel als de hangars op nr. 92 van de
Kazernelaan het Centrum voor de traditie en geschiedenis van de Rijkswacht herbergt,
thans het Museum van de geïntegreerde politie.
Beschrijving
Luchtmachtlaan nr. 1 en 33 Sobere, typisch militaire gebouwen met
symmetrische gevels van twee bouwlagen onder zadeldakenDak met twee hellende dakvlakken. met dakkapellenUit het dakvlak opgaand venster; meestal in hout en vaak onder spitse kap.. Bakstenen
gevels met hardstenen elementen. Kruisramen. KroonlijstenStelselmatig uitkragende geprofileerde lijst boven een muur of een ander belangrijk bouwdeel (entablement). op uitgelengde
consoles.
In het interieur zijn verschillende elementen nog bewaard waaronder de
tongewelven, de slanke gietijzerenHard, bros en niet smeedbaar ijzer; gegoten in herbruikbare mallen; meestal gebruikt voor de borstwering van balkons. kolommen en de bordestrappen met houten
borstweringen.
Nr 1 Opstand van vijftien traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...), waarvan twee zijdelingse traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) in
risaliet onder puntdak bekroond door pinakelSlanke beëindiging in de vorm van een gotisch torentje.. Rechterpuntdak met jaartal1898in
de top.
Achtergevel met soberdere uitwerking: twee zijdelingse puntdaken met
kruisramen, centraal gedeelte met getoogde muuropeningen.
Nr 33 Opstand van negen traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) waarvan de drie centrale in
risaliet onder puntdak bekroond door pinakelSlanke beëindiging in de vorm van een gotisch torentje.. Centrale koetsdoorgang onder
rondboog.
Achtergevel met soberdere uitwerking: getoogde muuropeningen met uitzondering van
de drie centrale traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) met kruisramen.
Kazernelaan nr. 92 De reeks hangars met sheddaken neemt quasi de volledige lengte
van het perceel in en komt loodrecht uit op de Kazernelaan. De muur langs deze
laan bestaat uit baksteen op een hardstenen sokkel en een poort tussen massieve
pilasters die naar de binnenplaats leidt.
Het interieur wordt gedomineerd door de metalen dakstructuur bestaande uit
liggers op gietijzerenHard, bros en niet smeedbaar ijzer; gegoten in herbruikbare mallen; meestal gebruikt voor de borstwering van balkons. kolommen met hardstenen sokkels, en Polonceauspanten. Dankzij
ramen in de noordelijke schilden worden de ruimtes rijkelijk en gelijkmatig verlicht.
Bronnen
Publicaties en studies
CULOT, M. (dir.), Etterbeek. Inventaire visuel de l’architecture industrielle à Bruxelles, AAM, Bruxelles, 1980-1982, fiche 12.
MIHAIL, B., Le patrimoine militaire, Bruxelles, Ville d’art et d’histoire n°50, 2010.