Typologie(ën)
beeldhouwwerk en herdenkingsmonument
Ontwerper(s)
Victor HORTA – architect – 1899
Adolphe SAMYN – architect – 1896-1897
Victor ROUSSEAU – beeldhouwer – 1899
Albert CIAMBERLANI – schilder – 1899
Julien DILLENS – beeldhouwer – 1902
Stijlen
Inventaris(sen)
- Bouwen door de eeuwen heen in Brussel. Stad Brussel (1989-1993)
- Permanente actualisatie van de inventaris van het Bouwkundig Erfgoed (DPC-DCE)
- Urgentie-inventaris van het bouwkundig erfgoed van de Brusselse agglomeratie (Sint-Lukasarchief 1979)
Dit (deze) goed(eren) bezit(ten) de volgende waarde(n)
- Archeologisch
- Artistiek
- Esthetisch
- Volkskundig
- Historisch
- Landschappelijk
- Sociaal
- Stedenbouwkundig
Onderzoek en redactie
id
Beschrijving
Hoekhuis gereconstrueerd in sobere classicerende barokstijl; drie bouwlagen en respectievelijk drie + vier + één traveeVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) onder zadeldakDak met twee hellende dakvlakken.. Heden één woning samen met nr. 9. Gevels van natuursteen; arcadeEén of meerdere bogen, steunend op zuilen of pijlers; kan ook blind zijn., dorpelsHorizontaal bouwonderdeel van een venster of deur (onderdorpel, tussendorpel, bovendorpel). en kruisen van arduin. Halsgevel geritmeerd door kolossale composietpilasters. Lichte afwijking van de oorspronkelijke ordonnantie: voorheen drie gelijke traveeënVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...), tijdens reconstructie gewijzigd in brede centrale traveeVerticale geleding van een gevel, bepaald door afstand tussen twee opeenvolgende steunpunten (vb. muurdammen, zuilen, ...) tussen smallere zijtraveeën. Centrale borstweringen1. Verhoogd gedeelte van een vestingsmuur waarachter men veilig kan lopen; - 2. Muurtje of hekwerk (balkon, terras); - 3. Deel van een muur tussen vloer en onderzijde van een venster; - 4. Verhoging van de buitenmuren van een huis boven de zolderbalken waarop een muurplaat rust. met cartoucheOmlijsting van een uitspringend vlak in de vorm van ingesneden en omkrullend papier of leer; vaak met opschrift of intern versierd. en balustradeHekwerk van spijlen of balusters.; spiegels in zijtraveeën. Omlopend hoofgestel met blindeZonder opening; blind venster, schijnopening. friesHorizontale band om een muurvlak in te delen of aan de bovenzijde te begrenzen; al dan niet beschilderd of versierd (terracotta, sgrafitto, cementtegels…). onder eenvoudige geprofileerde kroonlijstStelselmatig uitkragende geprofileerde lijst boven een muur of een ander belangrijk bouwdeel (entablement).. Geveltop begrensd door volutenSpiraalvormig ornament; meestal gebruikt als aanzetstuk van topgevels, bij deur- en vensteromlijstingen of als steunbeer. op hoge postamenten1. Rechthoekig voetstuk van een standbeeld; - 2. Balkvormige stenen bekroning; - 3. Stenen zijstukken van een balkonborstwering. en frontonDriehoekige of segmentvormige bekroning van een gevel of muuropening. met bekronende vergulde ster; centraal vlak omlijst rondboogvenster met booglijst, onder oculusKlein rond, ovaal of polygonaal venster.; flankerende pilasters en oculiKlein rond, ovaal of polygonaal venster..
Zijgevel met venstersLicht- en/of luchtopening in een muur. omlijst door platbanden, doorlopend over de borstweringen ; alternerend schijnbalustrade en cartoucheversiering. Gelijkaardige ordonnantie in de achtergevel met begrenzende hoekpilasters. Klimmende dakkapellen onder gewolfde zadeldakjes. Benedenverdieping opgevat als galerij met rondboogarcade : imitatiebanden, geringdeVoorzien van een fijne, horizontale band. pilastersPlatte, weinig uitspringende muurpijler, vaak met basis en kapiteel. en zuilen op octogonale sokkels; bakstenen kruisoverwelving.
Tegen zijgevel van nr. 9, links : monument Karel Buls, gedenkplaat van 1899, n.o.v. architect Victor Horta, i.s.m. beeldhouwer Victor Rousseau en mogelijk de schilder A. Ciamberlani: tweetalig opschrift “Aan karel buls / burgemeester / van de / Stad BRUSSEL / de erkentelijke / kunstenaars / 1899”, een symbolische uitbeelding van de Architectuur en de Onsterfelijkheid en vermelding van diverse Brabantse bouwmeesters tijdens de 15e – 17e eeuw betrokken bij de bouw van de huizen van de Grote Markt.
Rechts: monument Everard ’t Serclaes, bronzen gedenkplaat in neorenaissancestijl van 1902 door Julien Dillens met diverse taferelen uit de geschiedenis van Brussel in verband gebracht met Everard ’t Serclaes, waarvan liggend beeld.
Bronnen
Archieven
SAB/OW 8588 (1853), 8607 (1863, 1896- 1897); NPP, D 17, D 20.
Publicaties en studies
CORDEIRO,
P., HEYMANS, V., LAMBERT, C, et al., étude
historique et architecturale des maisons de la Grand-Place, Cel Historisch
Erfgoed van de Stad Brussel, Brussel, 1999.
De PANGE, I., La Grand-Place de Bruxelles,
aparté, Brussel, 2011.
HENNAUT,
E., De Grote Markt. Werelderfgoed,
Brussel, 2018 (Brussel,
stad van kunst en geschiedenis: 56).
HEYMANS, V., (o.l.v.), Les Maisons de la Grand-Place de Bruxelles, CFC-éditions, Brussel,
2011.
Tijdschriften
DIERKENS-AUBRY F., Victor Horta, Architecte de Monuments civils et funéraires in BCRMS 13, 1986, pp. 72-73, fig. 90.
CORDEIRO, P., MARTOU, M.-N., MOUTURY, S., La gestion de la Grand-Place de Bruxelles et ses abords in Thema & Collecta, 1, 2011, pp. 51-59.
De Restauratie van een uitzonderlijk decor. De gevels van de Grote Markt in Erfgoed Brussel, 2018 (Extra nummer).
Websites
BALat KIK-IRPA